مطالعه ی مورفولوژیکی و مولکولی گربه ماهیان سیسورید(sisorid catfishes) ایران (شعاع بالگان : گربه ماهی شکلان)

گربه ماهیان سیسورید یا sucker catfishes در آسیا از جمله ایران تا شرق بورنئو یافت می شوند. تقریبا 18 جنس با 196 گونه در این خانواده وجود دارد. جمعیت های مختلف گربه ماهیان سیسورید ایران، تاکنون تنها در یک جنس glyptothorax blyth, 1860 قرار داده شده اند. اعتقاد بر این است که اعضاء این جنس از اوایل پلیستوسن به سمت غرب در امتداد کوههای هیمالایا پراکنش یافته اند. تاکنون 5 گونه از جنس glyptothorax blyth, 1860 در حوضه دجله و فرات گزارش شده است. وضعیت تاکسونومیکی گونه های توصیف شده این جنس در حوضه دجله و فرات چندان مشخص نمی باشد. در راستای هدف این پژوهش، نمونه هایی از این جنس از حوضه های دجله و فرات و خلیج فارس جمع آوری گردید. مطالعه مولکولی با روش تعیین توالی مستقیم و در قسمتی از ژن سیتوکروم b صورت گرفت. جهت آنالیز داده های مولکولی از نرم افزار mega5 استفاده شد. تحلیل داده های مورفولوژیکی با روشهای آنالیز تحلیل واریانس یک طرفه، تحلیل تابع ممیزه و آنالیز خوشه ای انجام شد. بر اساس مطالعات مورفولوژیکی و مولکولی جمعیت گربه ماهیان سیسورید ایران در چهار گروه اصلی قرار می گیرند: گروه اول جمعیت سیروان که باید با گونه های عراق مقایسه گردد، گروه دوم جمعیت کهمره سرخی که در حوضه ی مستقل خلیج فارس پراکنش دارد، گروه سوم جمعیت گاماسیاب و چرداول که در جمعیت گونه g.kurdistanicus قرار گرفتند و گروه چهارم جمعیتهای بشار، فهلیان، سیمره در کنار جمعیت آب اعلی که محل تیپ گونه g.silviae می باشد و در جمعیت این گونه قرار گرفتند. علاوه بر اختلاف کلی بین جمعیت های مختلف گربه ماهیان سیسورید دو حوضه مستقل دجله و خلیج فارس در ایران، اختلافات درون جمعیتی نیز از جمله در ویژگی هایی چون ارتفاع بدن، طول باله ها، طرح روی باله دمی تنوعاتی در افراد جمعیت مشاهده گردید، که ممکن است مربوط به عاملی اکولوژیکی همچون انتخاب متفاوت افراد جمعیت در عمق و جریان آب رودخانه باشد.