سنجش تناسب اراضی استان مازندران برای کشت کلزا بر اساس روش های ارزیابی تصمیم گیری چند معیاره در محیط gis

اقلیم، توپوگرافی و خاک از مهمترین مولفه های محیطی هستند که استعداد و قابلیت تولید محصول زراعی در یک منطقه به آنها وابسته است. لذا مطالعه ی عناصر و عوامل اقلیمی موثر بر کشاورزی از اهمیت وی‍ژه ای برخوردار است. در بین دانه های روعنی کلزا بعد از سویا و نخل روغنی به عنوان سومین منبع مهم تولید روغن در جهان می باشد. ایران از کل تولید جهانی کلزا در سال 2000 با تولید 17090 تن، سهمی برابر 04/0 درصد از تولید کلزای جهان را به خود اختصاص داده است. استان مازندران با دارا بو.دن پتانسیل های حرارتی و بارشی نزدیک به 19 درصد از دانه های روغنی کشور را تولید می کند. هدف اصلی این تحقیق سنجش تناسب اراضی استان مازندران برای کشت کلزا بر اساس روش های تصمیم گیری چند معیاره در محیط gis می باشد. به همین منظور برای سنجش تناسب اراضی منطقه مورد مطالعه از آمار داده های اقلیمی ایستگاه های سینوپتیکی و کلیماتولوژی سطح استان از قبیل: درجه حرارت، بارش، درجه روز – رشد، ساعات آفتابی، تعداد روزهای یخبندان و رطوبت نسبی از بدو تأسیس تا سال 1390 مربوط به هر یک از مراحل فنولوژیکی کلزا و داده های قابلیت محیطی از قبیل؛ تیپ اراضی، کاربری اراضی، عمق خاک، ارتفاع، شیب و جهت شیب استفاده شده است. روش تحقیق به صورت توصیفی – تحلیلی می باشد. در انجام گردآوری اطلاعات از روش اسنادی (جستجوی کتابخانه ای) و سپس با پردازش داده ها در محیط نرم افزارهای excel و spss و انتقال داده ها به محیط gis هر یک از لایه های اطلاعاتی تهیه شدند. به منظور اولویت بندی و ارزیابی معیارها در ارتباط با کشت کلزا ار روش تحلیل تصمیم گیری چند معیاره (mcdm) مبتنی بر روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) استفاده شده است. سپس با وزن دهی به لایه های تهیه شده بر اساس معیارها و مدل مورد نظر، تلفیق و همپوشانی لایه ها در محیط gis صورت گرفته و لایه نهایی ارزیابی تناسب اراضی برای کشت کلزا تهیه شد. بر اساس تحلیل یافته ها، اراضی منطقه ی مورد مطالعه بر اساس پتانسیل اقلیمی و محیطی دارای 3/15 درصد اراضی بدون محدودیت، 2/28 درصد اراضی با محدودیت کم، 2/48 درصد اراضی با محدودیت متوسط و 3/8 درصد اراضی با محدودیت زیاد می باشد.