رابطه دبی اشل در سرریز کنگره ای مستطیلی

با رشد جمعیت نیاز به آب شیرین افزایش یافته، بنابراین حجم مخزن سدها باید افزایش یابد. یکی از راه-حل های افزایش حجم مخزن اصلاح سرریز به گونه ای که ارتفاع تاج سرریز افزایش یافته، دبی حداکثر عبور کرده و پایداری سد حفظ شود. شکل تاج اغلب سرریزها مستقیم است که می تواند به غیرمستقیم (شکسته) اصلاح شود تا در یک عرض ثابت طول تاج بیشتری برای جریان آب فراهم سازد. از سرریزهای با تاج غیرمستقیم می توان به سرریزهای کنگره ای اشاره کرد که دارای سه شکل کلی مستطیلی، ذوزنقه ای و مثلثی هستند که رفتار هیدرولیکی سرریز کنگره ای مستطیلی کمتر بررسی شده است. در این پژوهش با شش مدل فیزیکی اثر تغییرات ارتفاع سرریز و طول دماغه، روی ضریب دبی بررسی می شود. آزمایش ها در فلوم تحقیقاتی به عرض 5/0 متر و طول 12 متر در محدوده دبی 10 تا 60 لیتر بر ثانیه انجام شد. برای صحت سنجی از 20 درصد داده ها و روش مجذور میانگین مربعات خطا استفاده گردید. تعیین ضریب دبی با نسبت h/p نتایج دقیق تری می دهد. با افزایش نسبت h/p مقدار ضریب دبی به دلیل تداخل جت آب کاهش می یابد. همچنین در عرض ثابت عملکرد هیدرولیکی سرریزهای مثلثی، ذوزنقه ای و مستطیلی به ترتیب کاهش می یابد. اما در یک طول ثابت برای نسبت h/p کمتر از 3/0 سرریز مستطیلی بیشترین دبی جریان را در یک h/p ثابت دارد. بهترین محدوده نسبت h/p برای طراحی 40/0-15/0 است که حداکثر ضریب دبی را دارد. برای ارتفاع آب بالادست ثابت دبی سرریز کنگره ای حداکثر 5/3 برابر دبی سرریز مستقیم و در دبی ثابت، ارتفاع آب بالادست سرریز مستقیم 5/2 برابر سرریز کنگره ای است، بنابراین استفاده از سرریز کنگره ای برای مناطقی که محدودیت ارتفاع و دبی داریم پیشنهاد می شود.