مقایسه موضوعی رباعیات خاقانی، انوری و سنایی

رباعی از کهن ترین قالب های شعر فارسی است که تقریباً در همه ی موضوعات شعر از مدح ، سوگ، و هجو، و... مورد توجه شاعران بوده است . یعنی آنچه در رباعی ها آمده ، چکیده ای از همه مضامینی است که در کل ادب فارسی جاری است و از این بابت می توان با بررسی موضوعی رباعیات شاعران هر سده نتایجی ارزشمند یافت. این پژوهش به شیوه ی توصیفی- تحلیلی در نظر دارد، موضوع رباعیات سه شاعر قرن ششم ، افضل الدین خاقانی ، انوری ابیوردی و سنایی غزنوی را بررسی کند. با توجه به اینکه هر سه شاعر مورد توجه ، در قالب های قصیده ، غزل و رباعی توانمند هستند، با این پژوهش در می یابیم که با بررسی موضوعی رباعی های آنان تا چه اندازه رسوب موضوعات غزل و قصیده ، در رباعیات سه شاعر اثر گذاشته و چقدر این سه شاعر توانسته اند از دریچه ای تازه به قالب رباعی نگاهی ویژه داشته باشند. این پژوهش شامل چهار فصل است. در فصل اول به بیان مسأله، اهمیت و اهداف پژوهش پرداخته و در فصل دوم، پیرامون انواع ادبی و اوضاع سیاسی- اجتماعی سده ی ششم سخن گفته شده است. ، اما در فصل سوم پس از ارائه ی تعریف قابل قبول از هر نوع ادبی و مضمون شعری، به مقایسه و توصیف آماری این مضامین در رباعیات سه شاعر اقدام شده و آن گاه نمونه هایی از رباعیات ایشان آورده شده است. در فصل پایانی حاصل پژوهش نشان می دهد که بیست و شش مضمون یافت شده در رباعیات سه شاعر ،فراوانی یکسانی ندارند. به این معنی که تعداد رباعیات هر نوع و نسبت آن ها به کل رباعیات هر شاعر با دیگری متفاوت است. عمده ترین مضمون در رباعیات سنایی ،عرفانی- غنایی و در رباعیات خاقانی و انوری بث شکوای عاشقانه است.