نقش جواسم درتحولات سیاسی و اقتصادی خلیج فارس ازظهورافشاریه تا اوایل قاجاریه

خلیج فارس را می توان از هر نظر، کانون رویدادها و تحولات دانست که با دقت در موقعیت سیاسی، اقتصادی این آبراه مهم و حساس بیشتر متوجه این امر می شویم. یکی از ظرفیت های موجود در این حوزه قومیت های مختلف می باشند، که با نگاهی تخصصی به نقش آنان در تحولات اقتصادی و سیاسی خلیج فارس متوجه می شویم که تا حدود زیادی تأثیر گذار بوده اند. حتی با اشاره به یک تیره از این اقوام می توان راهی به سوی روشن کردن ابهامات موجود و تاریکی تاریخی این قسمت از رویدادها و حوادث باز نمود، که البته در این راستا روند سیاسی و اقتصادی آنان وگرایش خاص مذهبی و نیز خط مشی که در روابط دریایی وگرایش آنان به قدرت نظامی، همه و همه در تحولات خلیج فارس قابل تأثیر و تشریح می باشند. بنابراین در این راستا جواسم را می توان از دیدگاه جدید به عنوان گروهی دارای سبک طایفه ای ویژه در تشکیل قدرت محلی نیرومند مطرح نمود. به نوعی آنان از اوائل قرن هجدهم تا دو ده? اول قرن نوزدهم یعنی دوره اسکان تا ظهورشان در خلیج فارس، با تأثیر پذیرفتن از دو عامل داخلی و خارجی به عنوان یکی از عناصر اصلی در تحولات منطقه نقش ویژه ای ایفا نمودند. از آن جایی که جواسم مدت طولانی تحت کنترل دولت صفوی بوده اند و با تضعیف تدریجی و در نهایت انقراض حکومت صفویه در ده? چهارم قرن 17م/12ه ق، بر اثر عوامل خارجی از جمله درگیری با ازبکان و دولت عثمانی و بخصوص تهاجمات افغان ها، از فرصت استفاده نموده شروع به نفوذ و تأثیر گذاری بیش از پیش در تحولات خلیج فارس کردند. با ظهور نادرشاه نیز تحرکات جواسم با سرعت محدود تری دنبال شد اما پس از مرگ نادرشاه می توان گفت که آنان تا اوائل دوره قاجار از ناوگان دریایی و قدرت نسبتا قویی بر خوردار شدند تا جایی که در این دوره بر تنگه هرمز نیز تسلط موقتی پیدا کردند. اما با افزایش نفوذ برخی از کشورهای اروپایی بخصوص انگلیس در خلیج فارس و پر رنگ شدن نقش سیاسی آنان، موجب ایجاد و افزایش فشار دولت بریتانیا علیه جواسم و در ادامه منجر به کاهش توسعه قدرت جواسم و عقد قراردادهای مختلف از جمله قرارداد1820م با مضمون تحت الحمایگی جواسم شد. این قرارداد در سال های بعد موجب کسب استقلال کامل جواسم و تشکیل کشوری مستقل به نام عمان متصالح گشت.