تعیین سطح زیان اقتصادی بالشک مرکبات pulvinaria aurantii ckll. بر روی پرتقال تامسون ناول در باغ های عاری از سموم سنتتیک

بالشک مرکبات pulvinaria aurantii ckll یکی از مهم ترین آفات مرکبات در ایران، روسیه و کشورهای شرق آسیا به شمار می رود که به برگ، میوه و شاخه های جوان حمله کرده و سطح آنها را می پوشاند. درخت های آلوده ضعیف شده و در خسارت های شدید خزان کرده و برگ و میوه شان می ریزند. همچنین بر اثر فعالیت این حشره، توده ای از قارچ فوماژین روی درخت تشکیل می شود. این آفت دارای دو نسل در سال است. هر نسل دارای 3 سن پورگی می باشد. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات فصلی، میزان خسارت، عوامل مرگ و میر آفت در منطقه و از همه مهم تر محاسبه سطح زیان اقتصادی نسل اول و دوم بالشک مرکبات بر روی پرتقال تامسون ناول در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 6 تیمار و 8 تکرار، در سال 1390 و 1391 در باغی به مساحت حدود 3000 متر مربع در حومه شهرستان بابلسر انجام شد. در باغ مذکور از سال 1381 تاکنون هیچ گونه آفت کش سنتتیک برای مهار آفات استفاده نشد. در این تحقیق هر تکرار شامل یک درخت بود که در هر درخت 4 سر شاخه 25 سانتی متری از 4 جهت مختلف که حداقل دارای یک میوه بودند انتخاب و علامت گذاری شد. سپس کیسه های تخم بالشک در اردیبهشت ماه از باغ مذکور و باغ های اطراف جهت آلوده سازی سرشاخه های علامت گذاری شده جمع آوری شد. برای آلوده سازی سرشاخه ها، کیسه های تخم حاوی تخم های تفریخ نشده بر روی سطح رویی و زیرین برگ ها چسبانیده شدند. تیمارها در سال 90 شامل: شاهد بدون آلودگی، 1 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه، 4 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه، 7 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه، 10 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه و 13 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه بودند. و در سال 91 شامل: شاهد بدون آلودگی، 1 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه، 5 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه، 10 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه، 15 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه و 20 کیسه تخم به ازای هر سر شاخه بودند. نتایج بررسی تغییرات فصلی در سال 91 نشان داد اوج جمعیت پوره های سن یک، دو، سه، حشرات کامل نر و ماده و کیسه های تخم نسل اول به ترتیب نیمه دوم خرداد، دهه اول تیر، دهه اول مرداد، دهه دوم مرداد و دهه اول شهریور بود. در پایان نمونه برداری ها رابطه رگرسیونی بین کیسه-های تخم و میوه های سیاهک زده برقرار و شیب خط محاسبه شد. سپس با استفاده از فرمول پدیگو و در اختیار داشتن سایر متغیرها، سطح زیان اقتصادی نسل اول بالشک مرکبات در سال 90، 135 کیسه تخم در دسته های حداقل 7 عددی بر روی سر شاخه های 25 سانتیمتری دارای میوه محاسبه شد و این مقدار برای نسل اول آفت در سال 91، 102 کیسه تخم در دسته های حداقل 5 عددی و برای نسل دوم 152 کیسه تخم در دسته های حداقل 5 عددی بر روی سرشاخه های 25 سانتی متری دارای میوه به دست آمد. در طول نمونه برداری کفشدوزک کریپت، کفشدوزک نقابدار دو لکه ای، کنه آلوترومبیوم و بالتوری سبز به عنوان دشمنان طبیعی بالشک مشاهده شدند. هرچند قارچ حشره خوار verticillium lecanii به عنوان مهمترین عامل کنترل آفت در باغ مطرح بود و جمعیت قابل توجهی از بالشک را کنترل نمود.