کاربرد نظریه کدهای فرم محور در طراحی محلات نمونه موردی: شهرک خاوران تبریز

پژوهش حاضر در پی کاربرد نظریه کدهای فرم محور در طراحی محلات با توجه به اصول و معیارهای بکارگیری این کدها می باشد. یکی از عوامل اساسی در حفظ کیفیت عرصه های شهری، برخورداری از فرم منظم و یکپارچه مجموعه ساختمان ها است که این امر با اولویت دادن به کاربری و نیز توسعه پراکنده حاصل از تفکیک کاربری ها، در طراحی فضاهای شهری مورد توجه قرار نمی گیرد. در واقع عدم توجه کافی به فرم و موقعیت ساختمان ها نسبت به یکدیگر، باعث کاهش کیفیت عرصه های عمومی در شهرها شده است که این موضوع در پژوهش حاضر مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته است. در این پژوهش یکی از محلات مسکونی شهرک خاوران تبریز با استفاده از روش تحلیلی و با تکیه بر داده های اسنادی به عنوان نمونه موردی بررسی، تحلیل و طراحی شده است. بکارگیری روش توصیفی در دریافت مفاهیم نظری و فرآیند تهیه کدهای فرم محور و بکارگیری روش تحلیلی در دریافت تجارب جهانی، سبب گردید که روش برش عرضی مناطق، جهت تحلیل وضع موجود منطقه انتخاب و تعیین گردد. بر اساس این روش ماتریس ها و چک لیست هایی از وضع موجود (شامل موقعیت و نوع بلوک ها و قطعات، نوع ساختمان ها و شبکه معابر) تهیه و تنظیم گردید که پایه و اساس تدوین ضوابط طراحی محدوده بر اساس ویژگی های کدهای فرم محور واقع شد. نتایج حاصل از این ماتریس ها با در نظر گرفتن عناصر کدهای فرم محور به صورت استانداردهایی شکل گرفت که این استانداردها با تاکید بر فرم ساختمان ها جهت طراحی فضایی مطلوب مورد استفاده واقع شدند. نتیجه حاصل اینکه استانداردهای طراحی فضا بر اساس کدهای فرم محور و مبتنی بر معیارهای تقدم فرم بر کاربری، اختلاط کاربری و توجه به فضای عمومی باعث شکل گیری فضایی با تنوعی از انواع ساختمان ها و اختلاط کاربری های تجاری و مسکونی بر اساس الگوی توسعه پیاده محور گردید.