بررسی عوامل موثر بر تقاضای انرژی فعالیتهای صنعتی ایران طی سال های 1388- 1360

تأمین مطمئن و به موقع انرژی مصرفی از یک سو بستر مناسب برای تولید کالاها و خدمات مختلف را فراهم نموده و رشد و رونق تولید را به همراه دارد و از سوی دیگر، در افزایش مطلوبیت افراد و رفاه جامعه نقش به سزایی را ایفا می نماید. بنابراین مطالعه عوامل موثر بر تقاضای انرژی فعالیت های صنعتی، ما را از ضریب اهمیت اثرگذاری هر کدام از این عوامل در مصرف انرژی بنگاه آشنا می سازد و زمینه را برای سیاست گذاری مطلوب در تخصیص بهینه حامل های انرژی برای واحدهای تولیدی فراهم می سازد.هدف اصلی در این تحقیق تعیین عوامل موثر بر تقاضای انرژی در بخش های مختلف صنعت کشور در طی دوره 88-1360 می باشد. بر اساس مطالعات انجام گرفته در این زمینه، چهار متغیر قیمت انرژی های فسیلی، قیمت برق به عنوان کالای جانشین آن، ارزش افزوده بخش اقتصادی مورد نظر و نسبت به کارگیری سرمایه به نیروی کار (به عنوان عامل بهره وری) به عنوان مهم ترین عوامل اثرگذار در این زمینه شناسایی شده اند. با توجه به نتایج به دست آمده، مصرف و تقاضای انرژی های فسیلی در بلندمدت و کوتاه مدت تابعی از قیمت خود و همچنین انرژی برق نبوده و علت اصلی آن را می توان یارانه های پرداختی توسط دولت و پایین نگه داشتن قیمت این محصولات نسبت به ارزش قیمت واقعی آنها دانست. تنها متغیری که هم در بلندمدت و هم در کوتاه مدت بر تقاضای انرژی های فسیلی بخش های مختلف صنعت اثرگذار بوده است، ارزش افزوده بخش اقتصادی مورد نظر است. از این روی در اقتصاد ایران افزایش مصرف انرژی های فسیلی در بخش های مختلف صنعت تا حد بالایی تابعی از افزایش تولید در آن بخش است. در واقع، در بخش های مختلف صنعت کشور، همگام با افزایش تولید، مصرف انرژی شدت بیشتری می یابد و علت اصلی آن هم زیاد بودن شدت انرژی در ایران نسبت به استانداردهای بین المللی است. ضریب نسبت سرمایه به نیروی کار نیز تنها در صنایعی که فاقد ماشین آلات چندانی برای تولید محصولات خود هستند و یا از تکنولوژی بسیار قدیمی بهره می برند معنی دار بوده است که این امر می تواند نشان از بهبود وضعیت این صنایع و کاهش مصرف سوخت های فسیلی در آنها در صورت افزایش سرمایه گذاری (و به تبع آن افزایش موجوی سرمایه) باشد.