بررسی شرایط اکولوژیک توده ی جنگلی کلخونگ (pistacia khinjuk) و عوامل موثر بر نابودی تدریجی آن در منطقه غدیرگه شهرستان نی ریز در استان فارس

کلخونگ با نام علمی pistacia khinjuk در اکثر مناطق خشک، نیمه خشک و نیمه مرطوب کشور پراکنده می باشد و به دلیل مقاومت بسیار بالای آن در تحمل خشکی و سایر شرایط نامناسب محیطی از ارزش و اهمیت خاصی برخوردار است. رویشگاه کلخونگ غدیرگه شهرستان نی ریز در استان فارس یکی از رویشگاه های طبیعی این گونه می باشد. در این تحقیق شرایط اکولوژیک حاکم بر رویشگاه و همچنین عوامل موثر بر نابودی تدریجی آن مورد بررسی قرار گرفت. اقلیم حاکم بر منطقه براساس روش دومارتن خشک و طبق روش آمبروژه خشک معتدل می باشد. به منظور بررسی ویژگی های خاک در دو منطقه قرق و خارج قرق، سه پروفیل حفر گردید و از هر یک سه نمونه خاک از اعماق 0-30، 30-60 و 60-90 سانتی متر برداشت شد. نتایج نشان داد بین پارامترهای اندازه گیری شده در دو منطقه اختلاف معنی دار نیست و تنها میزان ماده آلی معنی دار و در منطقه قرق بیشتر از خارج قرق می باشد. بافت خاک در تمامی اعماق از نوع شنی است. جهت بررسی ویژگی های کمی و کیفی درختان تعداد 50 اصله درخت در منطقه قرق و 20 اصله در خارج قرق انتخاب گردید و قطر برابر سینه، ارتفاع کل و سطح تاج پوشش اندازه گیری شد و اختلافات بین دو منطقه معنی دار نبود و حداکثر قطر برابر سینه و ارتفاع کل در منطقه قرق اندازه گیری شد که به ترتیب 08/59 سانتی متر و 1/7 متر بدست آمد. از نظر وضعیت کیفی، درختان در چهار طبقه درختان با تاج سالم، سرخشکیدگی کم، متوسط و زیاد قرار گرفتند. به منظور بررسی قوه نامیه بذر، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی و به صورت آزمایش دو فاکتوره انجام شد. فاکتورها شامل آب ژاول با غلظت های 5 و 50 درصد و خیساندن در آب به مدت 0،2، 6 و 12 ساعت بود و درصد جوانه زنی، سرعت جوانی و ضریب آلومتری در هر تیمار بدست آمد. عوامل موثر بر نابودی تدریجی رویشگاه در دو دسته ی عوامل طبیعی و انسانی مورد بررسی قرار گرفت. عوامل طبیعی عبارتند از تغییر در عوامل اکولوژیکی، کاهش سطح سفره آب زیرزمینی، خشک شدن دریاچه بختگان و آفات. عوامل انسانی مورد بررسی شامل چرای شدید و مداوم دام، بهره برداری بی رویه از درختان از زمان های گذشته، تخریب اراضی ملی و تبدیل به زمین های کشاورزی و بهره برداری از معادن می باشد. کلمات کلیدی: کلخونگ، شرایط اکولوژیک، عوامل موثر بر نابودی تدریجی، غدیرگه