بررسی تأثیر طرح هدفمند کردن یارانه حامل های انرژی بر بخش کشاورزی (مطالعه موردی زیر بخش زراعت شهرستان گنبد کاووس)

با توجه به این که یارانه های تولیدی به عنوان یک ابزار اقتصادی در جهت اهداف خاص به کار گرفته می شوند و از طرف دیگر بار هزینه ای زیادی بر دوش دولت می گذارند و همچنین با ایجاد اخلال در قیمت ها باعث استفاده غیر بهینه از نهاده ها می شوند لذا مطالعه حاضر به صورت موردی به بررسی اثرات هدفمند سازی یارانه حامل های انرژی بر روی الگوی کشت، مصرف نهاده های مورد هدف (گازوییل، برق و کودهای شیمیایی) و بازده محصولات زراعی کشاورزی در شهرستان گنبد کاووس می پردازد. اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه و با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی از بهره برداران زیربخش زراعت شهرستان گندکاووس در سال زراعی 1390-1389 جمع آوری گردیده است. مدل مورد استفاده جهت بررسی تاثیر این سیاست، مدل برنامه ریزی ریاضی مثبت (pmp) می باشد که برای اجرای مدل ها از نرم افزار gams استفاده شده است. تاثیر اجرای سیاست در دو سناریو مورد بررسی قرار گرفته است که عبارت اند از: الف) حذف 50 درصد یارانه حامل های انرژی به همراه آزادسازی قیمت انواع کود شیمیایی، با در نظرگرفتن اثرات تورمی. ب) افزایش قیمت گازوئیل تا سطح قیمت جهانی و افزایش قیمت برق تا سطح هزینه تولید آن(با احتساب هزینه سوخت غیر یارانه ای) و آزادسازی قیمت انواع کود شیمیایی، با در نظر گرفتن اثرات تورمی. نتایج این مطالعه بیانگر آن است که در اثر اجرای سناریوی دوم که محتمل ترین روش اجرای سیاست است، سطح زیر کشت کل محصولات در منطقه مورد مطالعه 55 درصد کاهش خواهد یافت. همچنین مصرف آب، مصرف گازوئیل، مصرف کود های شیمیایی و سموم در اثر تغییر سطح زیر کشت بترتیب 57 ، 54 ، 60 و 54 درصد کاهش خواهد یافت. با کاهش سطح زیر کشت بازده کل منطقه نیز 34 درصد کاهش خواهد یافت.