اعتبارسنجی مدل رگرسیونی حاصل از مطالعات هم دماهای جذب فسفر جهت تعیین نیاز کودی فسفر در گیاهان زراعی

چکیده در این بررسی به منظور اعتبار سنجی مدل رگرسیونی حاصل از مطالعات هم دماهای جذب فسفر جهت تعیین نیاز کودی فسفر، آزمایش گلخانه ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی با سه تکرار در دو خاک سری نازلو (1s) و سری اشنویه (2s) بترتیب متعلق به زیر گروه (tc) typiccalcixerepts و (th) typichaploxerepts بر روی چهار گیاه جو ,(hordeumvulgare. cv, bahmani)ذرت(zeamays.cv, 701karoon) ، آفتابگردان (helianthus annuus, cv. master) و کلزا (brassica napus. cv, gkh.2005) اجرا گردید. فاکتور اول شامل پنج سطح فسفر براساس مدل رگرسیونی حاصل از مطالعات هم دماهای جذب فسفر ](clay65/0 + olsen p7/3 – 4/78 =4/0p (مقدار بهینه فسفر لازم جهت رسیدن به عملکرد 95 درصد محصول بر حسب میلی گرم بر کیلوگرم خاک)[ شامل 5/0 (5/0p)، 1 (1p)، 5/1 (5/1p) و 2 (2p) برابر مقدار بهینه فسفر (4/0p) و تیمار شاهد (بدون فسفر)، فاکتور دوم و سوم بترتیب شامل چهار نوع گیاه و دو سری خاک بودند. گیاهان پس از دو ماه کشت برداشت شدند و وزن خشک اندام هوایی گیاه و جذب فسفر گیاهی اندازه گیری و پارامترهای کودی (کارایی بازیافت، کارایی فیزیولوژیک و کارایی زراعی) برآورد گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر اصلی تیمار فسفره و اثر نوع خاک و اثر متقابل سطوح فسفره و نوع خاک بر وزن خشک اندام هوایی گیاه، جذب فسفر گیاهی و پارامترهای کودی در سطح 1/0% در هر چهار گیاه ذکر شده معنی دار بود. بیشترین عملکرد ماده خشک، جذب فسفر گیاهی و پارامترهای کودی در گیاه جو در تیمار ] 1p برابر مدل رگرسیونی (4/0p)[ مشاهده شد اما در گیاهان دانه روغنی (ذرت، آفتابگردان و کلزا) در تیمار ]5/1p یک و نیم برابر مدل رگرسیونی (4/0p)[ مشاهده شد. نتایج پژوهش حاضر نشان داد برآورد مقدار فسفر مورد نیاز با استفاده از مدل رگرسیونی چند متغیره حاصل از مطالعات هم دماهای جذب در گیاهان زراعی دانه ریز (جو) برابر مدل (4/0p)، و در گیاهان دانه روغنی (ذرت، آفتابگردان و کلزا) مقدار یک و نیم برابر مدل (4/0p) جهت نیل به عملکرد 95 درصد محصول از اعتبار و کارایی قابل قبولی برخوردار بود.