بررسی مشروعیت قنوت نماز صبح در مذاهب اربعه

قنوت در لغت به معنای طاعت، بندگی، خشوع، خضوع و سکوت استعمال شده است و در قرآن کریم و احادیث رسول خدا(ص) هم در این معنا به کار رفته است. اما در اصطلاح فقهی، قنوت به دعایی گفته می-شود که در زمان و حالت مخصوص یعنی در حالت قیام در برابر ذات احدیت خوانده می شود. قنوت به طور مطلق مورد قبول همه ی فقهاست. یعنی خواندن قنوت در نماز به معنای دعا کردن، هیچ اشکال شرعی ندارد همان گونه که خواندن قنوت در هنگام نزول حوادث و بلایا مورد قبول همه ی فقهاست و می توان آن را در همه ی نمازهای فرض به جا آورد. همچنین، خواندن قنوت در نماز وتر نیز مورد پذیرش فقهای مذاهب اربعه است با این اختلاف که بنا بر قول امام مالک خواندن آن را جایز و بنا بر قولی دیگر خواندن آن را جایز نمی داند و اختلاف فقهای مذاهب حنفیه، حنابله و شافعیه نیز در این باره به زمان خواندن قنوت بر می گردد که از نظر مذهب امام ابوحنیفه و امام احمد حنبل خواندن قنوت در نماز وتر در تمان سال جایز است اما در مذهب امام شافعی، رأی راجح این است که قنوت وتر در نیمه ی دوم ماه رمضان خوانده می شود. اما آنچه که مورد اختلاف است مشروعیت یا عدم مشروعیت خواندن قنوت نماز صبح در تمام سال می باشد که فقها در این باره سه رأی ابراز داشته اند: شافعیه و مالکیه معتقدند که خواندن قنوت در نماز صبح به صورت مستمر و دایم در طول سال سنت است و در تأیید رأی خود به دلایل حدیثی و عقلی استناد کرده اند. در برابر این رأی، برخی از فقها از جمله حنفی ها و حنبلی ها معتقدند که خواندن قنوت در نماز صبح، بدعت و منسوخ است. این عدّه از فقها هم در تأیید رأی خود به دلایل حدیثی و عقلی استناد کرده اند. رأی سوم این است که خواندن و نخواندن قنوت هر دو جایز است به دلیل اینکه مخالفان و موافقان قنوت هر دو در تأیید رأی خود به احادیث صحیح استناد کرده اند و خواندن قنوت جزو مسائل اجتهادی است. از میان آرای موجود در مسأله ی مورد بحث رأی قائلان به عدم مشروعیت خواندن قنوت در نماز صبح راجح و مقبولیت بیشتری دارد.