ارزیابی آگاهی از حکمرانی پایدار آب در فرآیند حل تعارض رودخانه زاینده رود

آب از مهمترین عوامل تولید در کشاورزی ایران است. میزان بارندگی در کشور به نحوی است که در بیشتر نواحی بدون توسل به آبیاری، فعالیت کشاورزی امکان پذیر نمی باشد. در حال حاضر، کمبود آب از معضلات اصلی روستاهای کشور در بخش شرب و کشاورزی است. یکی از حلقه های اصلی گمشده در مدیریت آب کشور، حکمرانی پایدار آب می باشد. حکمرانی آب به نظام هایی اطلاق می شود که در تصمیم گیری درباره توسعه و مدیریت منابع آب دخیل هستند. هدف از این نوشتار ارزیابی آگاهی از حکمرانی پایدار آب در فرایند حل تعارض رودخانه زاینده رود است.برای بررسی این مسئله پرسشنامه ای تهیه شد و روایی صوری پرسشنامه با استفاده از نظرات اساتید متخصص تایید گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ(871/0) مشخص شد. تعداد نمونه با استفاده از اطلاعات اولیه بدست آمده از پیش آزمون و قرار دادن آن در فرمول کوکران تعداد 171 نفر از تمام کشاورزان حوضه زاینده رود در دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری که در چندین سال گذشته از آب رودخانه استفاده کرده اند یا در حال حاضر استفاده می کنند، تعیین شد. همچنین بخش دیگر جامعه آماری پژوهش متشکل از کارکنان معاونت حفاظت و بهره برداری آب منطقه ای و جهاد کشاورزی (ذی مدخل) دو استان اصفهان و چهارمحال و بختیاری بودند که جداگانه از آنها کسب اطلاع گردید. عوامل موثر بر محدود شدن منابع آب مورد ارزیابی قرار گرفت که طبق نظر جامعه آماری کاهش بارش، افزایش استفاده آب در صنعت، و افزایش مصارف استان های دیگر مهم ترین اولویت ها ارزیابی شدند. طبق نتایج، وجود تصمیم گیرندگان مختلف در سراسر رودخانه، احداث کارخانه های مختلف در حوزه رودخانه زاینده رود، و احداث بیش از 7600 حلقه چاه حریمی، مهمترین عوامل انسانی به وجود آورنده تنش کنونی منطقه معرفی شدند. دیدگاه جامعه آماری در مورد رایج ترین روش-های حل تعارض عبارتند از: توسل به زور ، شکایت (اقامه ی دعوا) و تسهیل گری. طبق نظر جامعه آماری، شرایطی که بتوانید آزادانه نظرات خود را در آن بازگو کنند، پادرمیانی (میانجی گری) و مذاکره، موثرترین روش های حل تعارض در شرایط فعلی هستند. نتایج ارزیابی شاخص حکمرانی آب نشان داد که شرایط فعلی حکمرانی آب در منطقه ناپایدار می-باشد. بنابراین، بهبود شرایط حکمرانی آب ضروری به نظر می رسد. واژگان کلیدی: حکمرانی پایدار آب، حل تعارض، بحران آب، کمبود آب،رودخانه زاینده رود.