بررسی و تحلیل تطبیقی فیلمنامه های مقتبس از برگزیده ی داستانهای هوشنگ مرادی کرمانی

تحلیل تطبیقی آثار داستانی با فیلمنامه های مقتبس، از حوزه های جدید نقد ادبی است که در تحقیقات ادبی امروز بسیار مورد توجه قرار گرفته است. نگارنده در این پژوهش کوشیده است ضمن مرور تاریخچه ی اقتباس ادبی در سینمای ایران، با توجه به استقبال فیلمسازان اقتباسگر به آثار هوشنگ مرادی کرمانی در دو دهه ی اخیر، فیلم های مقتبس از برگزیده ی آثار این نویسنده را با هر یک از آثار مورد اقتباس ، بصورت تطبیقی مورد تحلیل قرار دهد و ضمن بررسی ظرفیت آثار منتخب در تبدیل شدن به اثر سینمایی، شگردهای فیلمسازان را در روند انتقال عناصر داستانی به ساختار دراماتیک مورد توجه قرار دهد. نتیجه ی حاصل نشان داد که ویژگی هایی چون توصیفات عینی و تصویرپردازی در قالب کلام، روایت پردازی بر محور گفتگو، صحنه پردازی مشابه تدوین موازی در سینما و واقعگرایی در لفافه ی بیان طنز، قابلیت و انعطاف ویژه ای در آثار مرادی کرمانی بوجود می آورد که آنها را به ساختار دراماتیک نزدیک کرده، مسیر اقتباس ادبی را برای فیلمسازان هموار می کند. بیش از هر چیز، آشنایی مرادی کرمانی با فیلمنامه نویسی، سینما، محدودیت ها و ظرفیت های بیان سینمایی موجب انعکاس ویژگی های یاد شده در آثار او می باشد. دلایل یاد شده، مقدمه ی مناسبی را برای شکل گیری فرایند اقتباس از آثار هوشنگ مرادی کرمانی فراهم نموده است و فیلمسازان اقتباسگر با اعمال تغییرات لازم جهت دراماتیزه کردن داستان های مورد اقتباس، از طریق شگردهای گوناگون از جمله: تبدیل تیپ به شخصیت، حذف و اضافه ی شخصیت، حذف و اضافه ی طرح فرعی، گسترش پیرنگ، جابه جایی صحنه و تغییر شیوه ی روایت پردازی، استفاده از افکت های صوتی و بصری و....ابعاد عمیق تر و گاه متفاوتی به درونمایه و یا پیام داستان افزوده و در مجموع، فیلم های اقتباس شده با غلبه ی برداشت فیلمسازان از داستان های مورد اقتباس ساخته شده اند.