شناسایی و رده بندی مولکولی پرندگان راسته گنجشک سانان استان کابل (افغانستان)

چکیده این تحقیق به بررسی گنجشک سانان استان کابل (افغانستان) می پردازد. در مورد این راسته از پرندگان تاکنون تصور بر این بوده است که گروهی تک نیا می باشند. با این حال مطالعات جدید نشان می دهد که بسیاری از خانواده های گنجشک سانان در رده بندی های سنتی تک نیا نمی باشند و درک کاملتر فیلوژنی گنجشک-سانان تنها با انجام مطالعات مولکولی گسترده امکان پذیر است. نمونه برداری از ده ایستگاه طی سه مرحله در سالهای 1390 و 1391 در استان کابل شامل ده سبز، بگرامی، سروبی، خاک جبار، شکر دره، گل دره، پغمان، چار آسیاب، جاده اندرابی و کافروشی صورت گرفت، 190 نمونه با استفاده از تور نامرئی (miss net) جمع آورری گردیده و 148 نمونه به آزمایشگاه منتقل شدند. از این میان 110 نمونه گنجشک سان و 38 نمونه غیر گنجشک سان می باشند. گنجشک سانان صید شده متعلق به 13 خانواده، 23 جنس و 35 گونه می باشند که خانواده زرده پره ها با 7 گونه بیشترین تنوع و خانواده گنجشک ها با 45 فرد بیشترین فراوانی را دارند. پس از انجام مورفومتری، نمونه ها جهت انجام مطالعات مولکولی به آزمایشگاه منتقل شدند و استخراج dna و توالی یابی ژن cox1جهت شناخت گونه ها و بررسی فواصل مولکولی صورت گرفت. از 7704 جفت فواصل ژنتیکی درون گونه ای، تغییرات بین صفر تا 6 درصد، درحالی که از 814700 جفت فواصل ژنتیکی بین گونه ای، تغییرات بیشتر از صفر تا 25 درصد نشان داده شد. درخت ترسیم شده به روش bayesian موقعیت قرارگیری جنس ها وگونه ها در درون خانواده ها و فوق خانواده ها را نشان می دهد. در این تحقیق جنس passer با چهار گونه، جنس motacilla با یک گونه، جنس carduelis بایک گونه، جنس emberiza با شش گونه و جنس serinusa با یک گونه در فوق خانواده passerioiodea قرار گرفتند. جنسcorvus با یک گونه و جنس lanius نیز با یک گونه در کلادcorvida قرارگرفتند. دو گونه از جنس luscinia با یک گونه از جنس muscicapa و یک گونه از جنس acridotheres در فوق خانوادهmuscicapoidea قرارگرفتند. دوگونه از جنس hirundo، یک گونه از جنس phylloscopus، یک گونه از جنس ripria، یک گونه از جنس sitta، یک گونه ازجنس sylvia و یک گونه ازجنس eremophila در فوق خانواده sylvioidea قرار گرفتند. نتایج نشان می دهد که ژل cox1 قابلیت شناسایی 97درصد نمونه هارادرسطع گونه به خوبی دارا می باشد. کلمات کلیدی: گنجشک سانان، افغانستان، استان کابل، ژن coxi.