رفتارهای انحرافی در سازمان: تبیین نقش متغیرهای موقعیتی، شخصیتی و ناکامی

چکیده این پژوهش، با هدف طراحی مدلی - شامل متغیرهای ویژگیهای شخصیتی (سازگاری و وظیفه شناسی)، ادراک بی عدالتی، ادراک موقعیت کاری (حمایت سازمانی) و ناکامی- برای تبیین رفتارهای انحرافی در سازمانهای دولتی شهر بهشهر مبتنی بر راهبرد روابط علی میان متغیرها انجام شده است. برای انجام پژوهش، ابتدا پرسشنامه های پژوهش تهیه و پس از اطمینان از پایایی و روایی محتوای آنها، در بین نمونه 269 نفری از کارکنان قلمرو مکانی پژوهش توزیع شد؛ برای بررسی مقدماتی روایی سازه سنجه از فن تجزیه مولفه های اصلی و به منظور اجتناب از تهدید واریانس روش مشترک، آزمون یک عاملی هارمن اجرا شد. از آنجا که در این پژوهش از روش بیشینه درست نمایی برای برآورد پارامترها استفاده شده بود و این روش بر پیشفرض نرمال بودن چندمتغیره داده ها استوار است، ضروری بود تا از برقراری این پیشفرض اطمینان حاصل شود. به سبب نقض نرمال بودن چندمتغیره در مدلهای پژوهش، خودگردان سازی اجرا شد؛ برای بررسی فرضیه ها، نخست با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی، مدلهای اندازه گیری پژوهش در نرم افزار amos graphics برآورد و آزمون شدند؛ سپس، از طریق فن رگرسیون چندگانه، داده ها به مدلهای معادله ساختاری برازش شدند. برای بررسی مدلهای پژوهش، شش شاخص کا اسکوئر، کا اسکوئر بهنجار شده، برازش افزایشی، برازش تطبیقی، توکر- لوئیس و ریشه دوم مربعات خطای برآورد بررسی و ارزیابی شدند. در نتیجه روشن شد که در سطح اطمینان 99 درصد، ادراک حمایت سازمانی در ادراک بی عدالتی اثر منفی، ادراک بی عدالتی در ناکامی و ناکامی در رفتارهای انحرافی در سازمان اثر مثبت معنادار دارند. همچنین مشخص شد، ویژگیهای شخصیتی سازگاری و وظیفه شناسی در رفتارهای مزبور اثر منفی معناداری دارند. نتایج پژوهش تأثیر ویژگیهای شخصیتی یاد شده را در ادراک حمایت سازمانی و ادراک بی عدالتی تأیید نکرد.