برنامه ریزی فضای سبز شهر میانه به منظور استفاده بهتر شهروندان

امروزه مفهوم شهرها بدون فضای سبز در اشکال گوناگون آن، غیرقابل تصور است. رشد و گسترش ابعاد فیزیکی و اجتماعی شهرها، ناشی از افزایش جمعیت شهری، تأثیرات قابل توجه و در عین حال اجتناب ناپذیری را بر زندگی شهری گذاشته است. که در این میان نقش کاربری های شهری به خصوص کاربری فضای سبز در رشد و گسترش فیزیکی شهرها محسوس می باشد. اهمیت فضاهای سبز در محیط شهری تا آن حد است که به عنوان یکی از شاخص های توسعه یافتگی جوامع مطرح بوده و در عین حال معیاری برای ارتقای کیفیت فضای زندگی محسوب می شود. در پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف رسیدن به سرانه مطلوب فضای سبز تلاش شده است که ضمن ارزیابی وضعیت موجود سرانه فضاهای سبز و توزیع و پراکندگی پارک ها و فضای سبز شهری میانه، با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp)و نرم افزار expert choice اولویت های برنامه ریزی این فضاها نیز در سطح شهر تعیین شود. نتیجه بررسی ها نشان داد که سرانه فضای سبز شهر میانه 1/95 متر مربع برای هر نفر در سال 1391 می باشد، که این میزان پایین تر از استانداردهای در نظر گرفته شده است. و این در حالی است که عدم تعادل در توزیع و پراکندگی فضایی پارک های شهری و اختلاف سرانه میان نواحی برخوردار و محروم از فضای سبز وجود دارد. برای رسیدن به هدف پژوهش، پس از شناخت مولفه ها و شاخص های (کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی) موثر در برنامه ریزی فضای سبز شهری، با استفاده از مطالعات میدانی جهت دست یابی به ارزیابی کمی و تدوین گویه هایی که به نوعی بیانگر شاخص های کیفی می باشند، به ارزیابی آن در حوزه های چهارگانه شهر میانه پرداختیم. در ادامه با استفاده از نظر کارشناسان و به کارگیری مدل تحلیل سلسله مراتبی، اهمیت نسبی هر یک از شاخص ها در برنامه ریزی فضای سبز تعیین شده است. در نهایت پارک ها و فضای سبز موجود به لحاظ برخورداری از شاخص های مورد نظر، ارزیابی شده و با شناسایی کمبودها، مشکلات و سطوح مورد نیاز به ارائه راهکارهایی جهت رسیدن به برنامه ریزی مطلوب فضای سبز شهر میانه پرداخته شده است. براین اساس پس از ارزیابی شاخص ها با استفاده از مدل تحلیل سلسله مراتبی به این نتیجه رسیده ایم که، مولفه ی کالبدی بیشترین اهمیت نسبی را در میان سایر مولفه ها در برنامه ریزی فضای سبز به خود اختصاص می دهد و مولفه های زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی در درجه های بعدی اهمیت قرار گرفته اند. همچنین نتیجه مطالعه نشان داد که در یک طیف امتیازی یک تا پنج، حوزه 3 شهر میانه با امتیاز 2/523، کمترین امتیاز را به خود اختصاص داده است. و نامناسب ترین وضعیت فضای سبز را به لحاظ شاخص ها و معیارهای برنامه ریزی این فضاها دارد، و بنابراین در اولویت اول برنامه ریزی و تخصیص مکان های مناسب جهت احداث فضای سبز و تأمین سرانه های مورد نیاز این کاربری می باشد. حوزه های 1 و 4 به ترتیب با امتیازهای 2/870 و 2/907 در رتبه های بعدی قرار دارند. حوزه 2 بیشترین امتیاز را به خود اختصاص داده و در نتیجه کمترین اولویت را جهت توسعه فضای سبز شهری دارد.