بررسی تأثیر سطوح مختلف آب آبیاری بر عملکرد گیاه سویا و اجزاء عملکرد آن

سویا در آسیا قرن ها یک غذای اساسی بوده و بیشترین مصرف خانگی را دارد. این ماده غذایی به طور عمده به عنوان غذای دام و انسان مصرف و برای روغن کشی کشت می شود. در حال حاضر این دانه روغنی از نظر مجموع تولید و تجارت بین المللی مهم ترین دانه بقولا ت است. کم آبی اولین عامل محدودکننده تولید سویا در مناطق نیمه خشک می باشد، بنابراین افزایش عملکرد سویا مستلزم انتخاب ارقام مقاوم و سازگار با شرایط اقلیمی خشک یا کم آب ایران می باشد. به منظور بررسی اثر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد و اجزای عملکرد سویا، کارآیی مصرف آب، شاخص برداشت، درصد چربی و پروتیین سویا، آزمایشی در طی فصل زراعی 90-1389 روی ارقام m7، m9 و tms در مزرعه آزمایشی دانشکده کشاورزی دانشگاه لرستان انجام گرفت. تیمارهای آبیاری عبارت بودند از i1، i2، i3 و i4 (به ترتیب 50، 70، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه). آزمایش فوق در قالب طرح کرت های خردشده (اسپلیت پلات) با پایه بلوک های کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد، به نحوی که تیمارهای آبیاری در کرت های اصلی و ارقام سویا در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان می داد که فاکتور اصلی آبیاری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیکی، تعداد غلاف در بوته، تعداد گره در بوته و ارتفاع بوته در سطح یک درصد و بر روی طول غلاف، وزن صددانه، درصد روغن و درصد پروتیین در سطح پنج درصد اثر معنی دار دارد، اما تأثیر آن بر روی تعداد دانه در غلاف و تعداد غلاف پوک معنی دار نیست. به طور کلی با افزایش میزان آب آبیاری، عملکرد کل، عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد گره در ساقه اصلی، ارتفاع بوته و درصد روغن در ارقام مختلف سویا افزایش یافت. یافته های این پژوهش حاکی از آن است که فاکتور فرعی رقم در سطح یک درصد بر تعداد دانه در غلاف، طول غلاف، وزن صددانه و ارتفاع بوته و در سطح پنج درصد بر صفاتی چون عملکرد بیولوژیکی، تعداد گره در بوته و درصد روغن تأثیر معنی دار دارد، در صورتی که تأثیر معنی دار بر عملکرد دانه، تعداد غلاف در بوته، تعداد غلاف پوک و درصد پروتیین ندارد. اثر متقابل آبیاری و رقم بر هیچ یک از صفات سویا معنی دار نبود. نتایج نشان داد که بهترین گزینه از نظر سطح زیر کشت، تولید محصول و کارآیی مصرف آب، گزینه 80 درصد نیاز آبی گیاه و رقم m9 می باشد.