معنا شناسی نسیان در قرآن کریم

پایان نامه
چکیده

قرآن کریم موهبتی الهی است که از جانب پروردگار عالمیان برای سعادت و کرامت بشر فرستاده شده است تفسیر و فهم این پیام الهی در جهت عمل به دستورات آن ضروری است و از مقدمات فهم و کشف معانی مفردات آیات میباشد معنا شناسی واژه های قرآن کریم رویکردی جدید در جهت کشف لایه های باطنی کلام خداوند میباشد.نسیان از جمله مفاهیم بکار رفته در قرآن کریم ،در 36 آیه بهمراه مشتقاتش آمده است .با لحاظ کردن معنای ضمنی و بار عاطفی این وازه میتوان گفت که در 6 آیه به معنای {فراموشی نا خواسته} ،در 11 آیه به معنای {فراموشی با تداعی غفلت} ،ور در 19 آیه به معنای {ترک کردن}،استعمال شده است .مدلول نسیان در آیات مرتبط با آن میتواند شاخصی عینی در تعیین گونه کاربرد نسیان باشد ،چنانکه اگر مدلول نسیان امری مادی باشد ،نسیان در زمره فراموشی ناخواسته ،و اگر متعلق آن به انسان و اعمال او بر گردد ،در گروه فراموشی با تداعی غفلت ،و اگر هم مدلول آن امری معنوی (از قبیل روز رستاخیز ،الله و ...)باشد در معنای ترک کردن قرار میگیرد . تحلیل مفاهیم همنشین یا جانشین با نسیان (از جمله ذکر ،شیطان،عهد،سر پیچی از دستورات خدا ،شرک ،کفر،نفاق،ضلالت،انکار و تکذیب آیات خدا و...)نیز ،در جهت رسیدن به معنای نسیان یاری رسان است .بنابراین اگر فراموشی {به عمد}و در جهت مخالفت با دستورات پروردگار ،یا {غیر عمدی}، و یا از روی غفلت و جهل اتفاق افتد ،از ساخت زبانی آیه و فضای حاکم برآن ،نیز موضوع سخن و لحن آیه ،وهمچنین مفاهین همنشین با آن ،میتوان به نوع فراموشی پی برد و مشخص کرد که نسیان به کدام گروه از انواع فراموشی تعلق دارد.

منابع مشابه

معنا شناسی أوزان أفعال در قرآن کریم

چکیده دانش معنا شنا­سی یکی از شاخه­های زبان شنا­سی است که به بررسی معنا در بافت کلام می­پردازد. در این جستار سعی بر آن است تا به بررسی معنا شناسی اوزان افعال در قرآن کریم بپردازیم. مطالعه روابط در درون این حوزه معنایی، شامل کشف وز­ن­های اشتقاقی و حوزه­های معنایی صرفی و سپس یافتن پیوند معنایی میان این اوزان است. در پژوهشهای معنا­شناسی و تصریفی این قاعده روشن است که ساختار و معنا با یکدیگر در تع...

متن کامل

معنا شناسی مدّ در قرآن کریم

یکی از ابعاد اعجاز قرآن کریم اعجاز بیانی است. موسیقی بر آمده از عبارت‌های قرآن به نحوی است که معانی را در چشم خواننده مجسّم می‌نماید. این پژوهش مبتنی بر این پرسش است که با توجّه به این حقیقت که چینش و نظم آهنگ واژه‌های قرآن کریم در خدمت اعجاز بیانی است، آیا می‌توان پدیده‌ی مدّ را که در بسیاری از عبارت‌های قرآنی خود نمایی می‌کند جزئی از اعجاز بیانی قرآن به حساب آورد؟ آیا می‌توان مقوله‌ی مدّ را از زا...

متن کامل

معنا شناسی سکینه در قرآن کریم

قرآن کریم در شش آیه، از نزول «سکینه» از سوی خدا بر پیامبر(ص) و مؤمنان و در آیات دیگری با مشتقات همین واژه از سکینه بودن امور دیگری برای انسان‏ها سخن گفته است. آیا «سکینه» در آیات شش‌گانه با سکینه‌ای که از امور دیگر برای انسان‌ها حاصل می شود از یک سنخ است؟ یا آنکه میان آنها تفاوت ماهوی وجود دارد؟ این تحقیق با روش استنادی، تحلیلی و با مراجعه به تفاسیر و بررسی و نقد آراء مفسِران در باب چیستی حقیقت ...

متن کامل

معنا شناسی و سیر تطور واژه «موت» در قرآن کریم

چکیده شناخت آخرین کتاب الهی و معجزه جاوید پیامبر خاتم صلی الله علیه و آله در گرو شناخت صحیح و درست تک تک واژه­های آن است که با در نظر گرفتن تمامی شرایط عصر نزول اعم از مخاطب، زمان و مکان نزول آیات و ... می­توان به این امر نایل آمد. واژه موت در اصل به همان معنای مشهورش یعنی مرگ است و در ابتدا نیز به همان حالت جدا شدن روح از بدن و بی حرکت شدن جسم اطلاق می­شده؛ چرا که این حالت برای بشر موضوعی بو...

متن کامل

معنا شناسی تاریخی و توصیفی واژه «سبیل» در قرآن کریم

چکیده معنا شناسی (semantics) یکی از رهیافت­های نوین در حوزه زبان شناسی است که به مطالعه و تفسیر و نیز ترکیب کلمه­ها در عبارت­ها و جمله­های خاص می­پردازد. در واقع معنا شناسی کلیدی برای گشایش درهای متن کلام است. این دانش در اواسط قرن نوزدهم پا به عرصه گذاشت. ماکس مولر و میشل بریل از جمله افرادی بودند که در وضع  این دانش مشارکت چشمگیری داشتند. واژه سبیل یکی از پرکاربردترین واژه­های قرآنی است که...

متن کامل

معنا شناسی واژه سیاحت و مترادفات آن در قرآن کریم

این مقاله بر آن است که به معنا شناسی سیاحت و گردشگری در قرآن کریم بپردازد تا با کشف معارف جدید از قرآن اندیشه نظام دار بودن آن معارف روشن شود. زیرا واژگان مترادف با گردشگری گاهی در بافت زبانی آیات ذکر شده است و گاهی براساس سیاق آیات و تفاسیر مربوط به آن، روشن می شود. این مقاله به شرح و تبیین واژه سیاحت و سپس واژگان دیگری که به این مهم در ارتباط است در حوزه های لغت، تفسیر و سیاق آیات  می پردازد....

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم - دانشکده علوم قرآنی تهران

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023