پیش بینی الگوهای وسواس- اجباری بر اساس عوامل شناختیِ مسئولیت پذیری، بیش برآورد تهدید، کمال گرایی، عدم تحمل بلاتکلیفی، اهمیت و کنترل افکار

اختلال وسواسی-اجباری، نوعی از انواع اختلالات اضطرابی است که مشخصه اصلی آن افکار خودایند، تکانه ها و تصاویر ذهنی مزاحم است که غالباً منجر به انجام عمل وسواسی می شود. همچنین اختلال وسواس، به طور کلی طیف وسیعی از افکار و اعمال را در بر می گیرد (به عنوان مثال وسواس شستشو، نظم، احتکار، وارسی و غیره). پژوهش های اخیر در حوزه ی شناختی رفتاری راجع به اختلال وسواس که توسط گروه بین المللی محققین وسواس صورت گرفته، نشان داده است که به طور کلی 6 حوزه ی شناختی در ایجاد و تداوم اختلال وسواس نقش ایفا می کنند که شامل مسئولیت پذیری، بیش برآورد تهدید، کمال گرایی، عدم تحمل ابهام، بیش اهمیت دهی و کنترل فکر می باشد؛ لذا ممکن است این سوال به ذهن متبادر شود که اساساً آیا هر یک این عقاید و شناخت ها، می تواند اختصاص به نوع خاصی از انواع وسواس داشته باشد یا خیر؟ در این تحقیق سعی ما بر این بوده که پیش بینی کنیم در وسواس و در هر یک از انواع آن شامل (شستشو، وارسی، فکری، احتکار، نظم، خنثی سازی) کدام یک از عوامل شناختیِ مسئولیت پذیری، بیش برآورد تهدید، کمال گرایی، عدم تحمل ابهام و کنترل/اهمیت افکار نقش بیشتری دارند. بدین منظور، تحقیق با استفاده از طریق نمونه گیری خوشه ای و با استفاده از پرسشنامه ی بازنگری شده وسواسی اجباری و نیز پرسشنامه باورهای وسواسی، بر روی 208 نفر از دانشجویان (با میانگین سنی 21 سال و انحراف استاندارد 6/1) صورت گرفت و نتایج با استفاده از روش آماری رگرسیون گام به گام، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد مسئولیت پذیری و بیش برآورد خطر، مهم ترین عامل در پیش بینی وسواس شستشو، وارسی، فکری، انباشت، خنثی سازی و وسواس گرایی می باشد. همچنین کمال گرایی و عدم تحمل ابهام، بیشترین نقش را در پیش بینی وسواس نظم ایفا می کرد. این نتایج، موید و شاهدی برای حمایت از نظریه شناختی سالکووسکیس است که به نقش کلیدی مسئولیت پذیری افراطی در اختلال وسواس اعتقاد داشت. همچنین با نتایج پژوهش هایی که نشان دادند عقاید مسئولیت پذیری در افراد دارای وسواس بیشتر است و مسئولیت پذیری، پیش بینی کننده ی وسواس می باشد، همخوان است.