آشنایی زدایی زبانی در برگزیده آثار داستان نویسان معاصر

پایان نامه
چکیده

نظریه آشنایی‏زدایی در ادبیات که از نظریه‏های مهم مطرح‏شده در زبان‏شناسی و نقد ادبی است، سطوح مختلف یک اثر ادبی را در برمی‏گیرد. آشنایی‏زدایی در سطح زبان، با در هم شکستن مرزهای زبان هنجار و نیز فرارفتن از زبان ادبی مألوف و آشنا، زبان را در مرکز توجه قرار می‏دهد. زبان‏شناسان بر مبنای این نظریه، زبان ادبی را تعریف و شگردها و روش‏های آن را تبیین نموده‏اند؛ اما تعاریف و طبقه‏بندی‏های ارائه شده کامل و جامع نیست و نیاز به بازنگری و تجدید نظر دارد. در این رساله، در صدد هستیم جایگاه آشنایی‏زدایی در سطح زبان را در قلمرو داستان، به عنوان بخشی از ادبیات معاصر، مورد بررسی و تأمل قرار دهیم و از سویی، با از نظر گذراندن مصادیق این مقوله در برخی داستان‏های معاصر، اثبات کنیم که زبان ادبی از رهگذر مقوله آشنایی‏زدایی و به تبع آن برجسته‏سازی، به طور دقیق تعریف نشده و نیز، بسیاری شیوه‏ها و شگردها برای آشنایی‏زدایی وجود دارد که از نظر دور مانده است. بدین منظور، با انتخاب ده تن از نویسندگان، زبان یک یا دو اثر از هر یک را مورد بررسی قرار داده، انواع آشنایی‏زدایی‏های زبانی را ـ چه آشنایی‏زدایی از زبان ادبی پیش از هر اثر و چه آشنایی‏زدایی از زبان هنجار و در اشکال متعارف و خلاقانه ـ با ارائه نمونه استخراج و طبقه‏بندی کردیم. با بررسی این آثار، به این امر دست یافتیم که آشنایی‏زدایی و خلاقیت در سطوح مختلف زبان، به عنوان یکی از اهداف نویسندگان، نه تنها کمرنگ نشده، بلکه، روز به روز بر ارزش آن افزوده می‏شود و به جرأت می‏توان ادعا کرد ادبیات امروز با آن تعریف می‏شود. از بین نویسندگان برگزیده در این رساله، شمار بالایی به این مقوله در زبان داستانی خود توجه زیادی نشان داده و برخی حتی، بدان به منزله هدف اصلی در داستان‏نویسی نگریسته‏اند. با تأمل بر مصادیق آشنایی‏زدایی در زبان سخنوران، این مطلب به اثبات می‏رسد که زبان ادبی، به عنوان زبانی که به جای انتقال پیام نشانه‏های خود را در معرض نظر می‏گذارد، نه تنها با آشنایی‏زدایی از زبان هنجار، بلکه از طریق تحول و دگرگونی در زبان آشنایی‏زدوده پیش از خود آفریده می‏شود و صرفاً به کار بردن تشبیه و استعاره و دیگر انواع برجسته‏سازی زبان هنجار، بدون تکاپوی ذهنی و ابداع نویسنده در آن، زبان را از ارزش هنری عاری می‏سازد. همچنین، ارائه مصادیق گوناگون و بسیار در این پژوهش، گواه بر این نکته است که امکانات زبانی بی‏شماری برای بیان تازه و ادبی، در اختیار سخنوران قرار دارد. بنابراین، شیوه‏های آشنایی‏زدایی و آفرینش زبان ادبی فراتر از آن چیزی است که تا کنون برشمرده‏اند و این رساله با توجه به محدودیت در بررسی زبان همه آثار داستانی، اندکی از بسیار را ارائه داده است.

منابع مشابه

عناصر فرهنگ و کنش‌های عامیانه در داستان نویسان زن معاصر

یکی از مضامین مهم ادبیات داستانی معاصر، انعکاس فرهنگ مردم است و از آنجا که انسان و زندگی و اندیشۀ او جزء لاینفک داستان است، پیوستگی فرهنگ مردم با انسان هم به این قالب ادبی راه یافته است. بخشی از این فرهنگ، مثل آداب و رسوم اجتماعی، مذهبی، پزشکی و خرافی است و بخشی دیگر شامل زبان محاوره و گویش‌های محلی، اشعار و ترانه‌ها، ضرب‌المثل‌ها و بازی‌هاست. نویسندگان زن معاصر نویسندگانی هستند که به فرهنگ مرد...

متن کامل

بررسی زبان عامیانه و جایگاه تمثیل در آثار داستان نویسان زن معاصر با تکیه بر مجموعه داستان حنای سوخته

نثر فارسی در سیر تاریخی خویش از عوامل بسیاری تأثیر پذیرفت که از جمله‌ی آن‌ها عناصر زبان عامیانه است، البته تأثیر این عناصر در همه‌ی ادوار ادب فارسی به یک اندازه نیست. زبان عامیانه به گونه‌ای زبان زیر معیار دربردارنده‌ی عناصر گوناگونی است که به مقدار قابل توجهی در آثار داستان نویسان نمود یافته است. شهلا پروین روح از جمله نویسندگان نوگرای معاصر است که به مقدار قابل توجهی، از عناصر زبان عامیانه در...

متن کامل

بررسی نثر موزون در آثار داستان نویسان معاصر

چکیده نثر موزون نوعی ساختار و ویژگی سبکی است که از دیرباز در ادب فارسی مورد توجه واقع شده است. در این سبک نویسنده با کاربرد عناصر موسیقایی همچون وزن عروضی، وزن هجایی، جناس، سجع، اشتقاق و انواع تکرار کلام خود را آهنگین می سازد. نثر آهنگین در مسیر تحول و تطور خود به ادبیات معاصر نیز راه یافت و در آثار داستانی نویسندگان این دوره نمایان شد. در این پایان نامه به بررسی نثر موزون در آثار داستانی هوش...

15 صفحه اول

آشنایی زدایی و برجسته سازی زبانی در غزلیات مولانا شمس الدین محمد وحشی بافقی

مولانا شمس‌الدین / کمال‌الدین محمد وحشی‌بافقی یکی از شاعران نامی ایران در قرن دهم است که در سال ۹۳۹ هجری قمری در شهر بافق چشم به جهان گشود. ارزش شعر او بیشتر در تأثیری است که در تغییرات سبکی شعر فارسی در سدۀ دهم بر جای گذاشته است و منجر به پیدایش و رشد سبک جدیدی شده است که به سبک بازگشت یا «مکتب وقوع» موسوم می‌باشد. برجسته‌سازی از مسایل مطرح در نقد فرمالیستی است که در بررسی‌ها و نقدهای مرتبط به...

متن کامل

آشنایی زدایی در غزلیات شمس

آشنایی زدایی یکی از مفاهیم اساسی در نظریهء فرمالیست های روس است. در یک تعریف گسترده، آشنایی زدایی عبارت است از تمامی شگردها و فنونی که نویسنده یا شاعر از آنها بهره می برد تاجهان متن را به چشم مخاطبان خود بیگانه بنمایاند. یکی از روش های مهم آشنایی زدایی، هنجارگریزی یا خروج اگاهانه از زبان معیار است. درغزلیات شمس انواع مختلفی از هنجارگریزی مورد استفاده قرار گرفته که عبارتند از: هنجارگریزی معنا...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023