بررسی مقابله ای استعاره در زبانهای فارسی و انگلیسی بر اساس نظریه استعاره های مفهومی

رساله حاضر به بررسی مقابله ای استعاره های مفهومی در زبانهای فارسی و انگلیسی در چارچوب زبانشناسی شناختی می پردازد. در زبانشناسی شناختی، نظریه استعاره درباره ماهیت شناخت مفهومی انسان است و استعاره ها نه تنها ابزارهای ادبی و زیبا شناختی محسوب می گردند، بلکه مبنای اندیشه و تفکر انسان را نیز تشکیل می دهند. به همین دلیل، یکی از اهداف مهم این تحقیق بحث در باره این موضوع است که چه رابطه ای میان زبان، نحوه اندیشه، و فرهنگ در هرکدام از دو زبان فارسی و انگلیسی وجود دارد؟ و اینکه اصول جهانی و فرهنگی هرکدام به چه میزان در شکل گیری استعاره های مفهومی در این دو زبان نقش داشته اند و تا چه اندازه باعث ایجاد شباهتها و تفاوتها در این دو زبان و به تبع آن در اندیشه و فرهنگ گویندگان آنها گردیده اند؟ بنابراین، مهم ترین هدف این تحقیق نشان دادن این نکته است که استعاره های مفهومی زبانهای فارسی و انگلیسی چه شباهتها و تفاوتهایی با یکدیگر دارند، این شباهتها و تفاوتها بیشتر به چه حوزه هایی از میان حوزه های مورد بررسی مربوط می شود، و دلایل وجود این شباهتها و تفاوتها چیست. این خود نشان خواهد داد که آیا استعاره ماهیتی جهانی دارد یا فرهنگی، و یا ترکیبی از هر دو. داده های این تحقیق از حوزه های مختلفی انتخاب شده اند. در رابطه با ماهیت جهانی استعاره ها و از آنجا که ظاهراً انسانها بدلیل دارا بودن خصوصیات فیزیولوژیکی مشترک، احتمالاً تجربیات مشترکی نیز در رابطه با احساسات دارا می باشند، استعاره های مربوط به پنج مفهوم حسی خشم، شادی، عشق، ترس، و غم و از حوز? مفاهیم اجتماعی نیز استعاره های مربوط به رنگ براساس الگوی "روند تشخیص استعاره" انتخاب گردیدند و سپس براساس گون? اصلاح شده نظریه استعاره های مفهومی که توسط کاوکسس (2005) ارائه گردیده است و استعاره را واقعیتی زبانی، مفهومی، عصبی، بدنی، و اجتماعی-فرهنگی بصورت یکجا در نظر می گیرد، مورد مقایسه قرارگرفتند. برای بررسی مقابله ای استعاره های این دو زبان، از الگوی پیشنهادی کرشفسکی (1990) استفاده گردیده است که دارای چهار مرحله توصیف، مقایسه، مقابله، و نتیجه گیری می باشد. نتایج حاصل از بررسی و مقایسه استعاره های مفهومی مورد مطالعه و عبارتهای زبانی آنها در دو زبان فارسی و انگلیسی شباهتها و تفاوتهای متعددی را نشان می دهد. شباهتهای موجود عمدتاً ناشی از وجود انگیزشی جهانی است که بیشتر بدلیل فعالیتها و عکس العملهای فیزیولوژیکی مشابه و هم چنین عقاید مشابهی که گویندگان این زبانها در رابطه با بدن خویش دارند بوجود آمده اند. تعداد اندکی از این صورتهای مشابه نیز بواسطه انتقال فرهنگی و از طریق ترجمه از زبانهای دیگر وارد زبان فارسی شده اند. تفاوتها و جنبه های گوناگونی استعاره های این دو زبان را می توان به دلایل متعددی ازجمله وجود زمینه های فرهنگی-عقیدتی و اجتماعی متفاوت، سبکها و انتخاب های شناختی متفاوت، تفاوت در رمز گذاری اطلاعات، و میزان شرح و بسط واژگانی دانست.