تحلیل روند تغییر تکنولوژی در بخش کشاورزی ایران(مطالعه موردی گندم)

همانند بسیاری از کشورهای دیگر، کشور ما نیز بعد از جنگ جهانی دوم برای تسریع توسعه اقتصادی، سیاست صنعتی شدن را در پیش گرفت. علی رغم این تلاشها در صنعت، بنظر می رسد به بخش کشاورزی ایران کم توجهی شده است. بطور کلی مقایسه عملکرد و تعداد مزارع موجود در کشور نشان می دهد که مشکل نه در تعداد مزارع، بلکه در بهره وری پایین عوامل تولید، اعمال شیوه های سنتی تولید و عدم بهره گیری از تکنولوژی مدرن ، عمر بالای ماشین آلات برخی مزارع و... می باشد. اگر کشاورزی ایران به افزایش تولید، بهره وری، صرفه اقتصادی و مزیت نسبی می اندیشد باید از مسیر و ساختار سنتی و نیمه سنتی خود گذر کرده و خود را به آخرین یافته ها و تکنولوژی های متناسب با امکانات کشور مجهز سازد. بدین ترتیب بهره گیری از تکنولوژی متناسب با شرایط بخش کشاورزی به صورت یک ضرورت درآمده است. در همین راستا تحقیق حاضر با هدف بررسی روند تغییرات تکنولوژی در بخش کشاورزی ایران(مطالعه موردی گندم) انجام گردید. در این مطالعه از رهیافت اقتصادسنجی و برآورد تابع هزینه دوگان برای تحلیل ساختار و تکنولوژی تولید در مزارع گندم استفاده به عمل آمد. بدین منظور از آمار و داده های ترکیبی(پانل) مزارع تمامی استانهای کشور در طی سال های 88-1379 بهره گرفته شد. نظر به اهمیت فرم تابعی در برآورد واقع بینانه پارامترها و لذا دستیابی به تخمین های درست تر از آماره های مورد نظر، شکل تابعی انعطاف پذیر ترانسلوگ، مورد استفاده قرار گرفت. نشان دادیم که بیشترین تغییر نرخ تکنولوژی در کل کشور ناشی از افزایش مقیاس تولید بوده است. همچنین کمترین میانگین نرخ تغییر تکنولوژی 0.024 ، مربوط به جنوب استان کرمان و بیشترین میانگین نرخ تغییر تکنولوژی 0.050 مربوط به استان مازندران است. مشاهده شد که تمامی استانها طی دوره مورد مطالعه از میانگین نرخ تغییر تکنولوژی مثبتی برخوردار بوده اند. ساختار تولید دارای بازده نسبت به مقیاس افزایشی است. با توجه به اینکه قیمت سرمایه بیشترین تاثیر را در افزایش (کاهش) هزینه کل دارد، لذا توصیه می شود برای کاهش هزینه کل بیشتر روی قیمت سرمایه کار شود. اعطای تسهیلات قرض الحسنه با نرخ پایین و یارانه خرید ماشین آلات کشاورزی می تواند راهکار مناسبی برای کاهش قیمت سرمایه برای کشاورزان و در نتیجه کاهش هزینه کل تولید گندم شود.