برآورد تبخیرو تعرق واقعی و پتانسیل در دشت همدان- بهار با استفاده از تکنیک سنجش از دور

با توجه به محدود بودن منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک استفاده از راهکار مناسب جهت تعیین نیاز آبی گیاهان امری ضروری است. یکی از پارامتر های مهم در این راستا، تعیین تبخیر تعرق گیاهان به عنوان یک عنصر مهم در مدیریت منابع آب می باشد. روش های مرسوم اندازه گیری تبخیر تعرق (نسبت باون، همبستگی ادی و لایسیمتر) پرهزینه و وقت گیر بوده و قابل تعمیم به سطوح بزرگ (دشت های کشاورزی) نمی باشند. این محدودیت ها باعث توسعه الگوریتم های بسیاری جهت برآورد تبخیر تعرق در سطوح وسیع با استفاده از داده های سنجش از دور شده است که از آن جمله می توان به الگوریتم سبال اشاره کرد. هدف اصلی این تحقیق، برآورد تبخیر تعرق واقعی و پتانسیل روزانه دشت همدان- بهار و ارزیابی دقت نتایج در مقایسه با مقادیر تبخیر تعرق برآورد شده از روش فائو 56 پنمن مانتیث بود. از دیگر اهداف این تحقیق می توان به برآورد سطح و تراکم کشت اراضی آبی دشت همدان- بهار و برآورد دمای سطح زمین با استفاده از الگوریتم سبال در استان همدان اشاره کرد. میزان تبخیر تعرق واقعی و پتانسیل دشت همدان- بهار واقع در استان همدان در سال های 1388، 1377 و 1379 با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 5 و7 و به کارگیری الگوریتم بیلان انرژی در سطح زمین (سبال) برآورد گردید. شاخص های آماری از جمله ضریب همبستگی (2r)، ریشه میانگین مربعات خطا (rmse) و میانگین خطای مطلق (mae) برای ارزیابی برآورد های حاصل از الگوریتم سبال با روش پنمن مانتیث مورد استفاده قرار گرفت. مقایسه نتایج نشان داد که تبخیر تعرق برآورد شده از اطلاعات سنجش از دور مطابقت قابل قبولی با تبخیر تعرق به دست آمده از روش پنمن مانتیث دارد و بین مقادیر تبخیر تعرق برآورد شده و محاسبه شده به روش پنمن مانتیث اختلاف معنی داری وجود ندارد. نتایج کلی نشان داد که الگوریتم سبال در مقایسه با روش پنمن مانتیث با ضریب همبستگی (94/0 =2r)، ریشه میانگین مربعات خطا (%1/8 =rmse) و میانگین خطای مطلق (34/0 =mae)، و در مقایسه با روش هارگریوز با ضریب همبستگی (92/0 =2r)، ریشه میانگین مربعات خطا (%6/8 =rmse) و میانگین خطای مطلق (34/0 =mae) از دقت قابل قبولی برخوردار است. نتایج سطح زیر کشت برآورد شده نشان داد، در صورتی که در انتخاب زمان تصاویر مورد استفاده دقت لازم به عمل آید، می توان از اطلاعات ماهواره ای به عنوان یک ابزار مناسب و قابل اعتماد در بررسی سطح زیر کشت و مدیریت آبیاری در دشت های کشاورزی استفاده نمود. همچنین نتایج برآورد دمای سطح زمین نشان داد که الگوریتم سبال با ضریب همبستگی (75/0 =2r)، ریشه میانگین مربعات خطا (4/5 =rmse) درجه و میانگین خطای مطلق (2/4 =mae) درجه، از دقت قابل قبولی برخوردار است. نتایج کلی نشان داد که فناوری های سنجش از دور می تواند به عنوان ابزاری مناسب و قابل اعتماد در تعیین نقشه های به هنگام تبخیر تعرق، سطح زیرکشت، عملکرد محصول، تراکم و الگوی کشت دشت ها جهت استفاده بهینه از منابع آب موجود مورد استفاده قرار گیرد.