بررسی ترتیب سلولی بافت شبکیه چشم ماهی گل خورک جنس periophthalmus

گل خورک گونه periophthalmus waltoni از خانواده گاوماهیان (gobiidae) بوده و ناحیه پراکنش آن در ایران در پهنه های گلی و جنگلهای حرا از خلیج فارس تا جنوب شرق ایران می باشد. به منظور مطالعه ساختمان شبکیه و اهمیت آن در ماهیان، ماهی گل خورک به عنوان یک ماهی دوزیست که بیشتر وقت را در محیط بیرون از آب سپری می کند، انتخاب گردید. تصور می شود این ماهی از دید بسیار خوبی برخوردار باشد. در این پژوهش شبکیه و لایه مربوط به سلول های حساس به نور مورد بررسی قرار گرفت. نمونه ها از جنگل های حرا واقع در خلیج گواتر به صورت دستی و تعقیبی جمع آوری گردیدند و پس از بیهوشی به ترتیب در محلول های تثبیت کننده بوئن و فرمالین 10 درصد قرار گرفتند. سپس چشم ها از نمونه تلف شده جدا گردیده و پس از مراحل آبگیری و شفاف سازی، قالب گیری و توسط میکروتوم مقاطع بافتی با ضخامت 5 میکرون تهیه شد. مقاطع به روش هماتوکسیلین و ائوزین رنگ آمیزی شدند. بررسی شبکیه توسط میکروسکوپ نوری و الکترونی (sem) نشان داد که شبکیه این ماهی دارای یک نوار تیزبینی با بیشترین تراکم سلولی بخصوص سلول های مخروطی در میانه چشم می باشد که به صورت افقی از ناحیه بینی تا گیجگاهی کشیده شده است. با در نظر گرفتن رفتار جانور و نوع محیط زیست آن احتمال می رود تراکم بالای سلولی در این منطقه از چشم نسبت به بخش پشتی و شکمی آن برای ردیابی و جستجوی شکار متحرک (خرچنگ) در محیط باز پهنه های گلی بواسطه ی یک میدان دید وسیع افقی باشد. آرایش سلول های مخروطی به صورت الگوی مربعی منظم چیده شده اند. حضور دو نوع سلول مخروطی (دوقلو و منفرد) و تراکم بسیار بالای آنها نشان دهنده وابستگی زیاد این ماهی به دید رنگی (خصوصا در خارج از آب) می باشد.