سیر تاریخی و تحلیل زیباشناختی چهارپاره در شعر فارسی

شعر از زیباترین جلوه های زبان هنری است که با هدف انتقال معانی از طریق ارتباط زبانی با مبانی هنری و زیباشناسی به کار گرفته می شود. چهارپاره یا دو بیتی های پیوسته فالبی است که بعد از دوره مشروطه و مقارن رواج شعر نو و در پی تاثیرپذیری از ترجمه آثار اروپایی به وجود آمد. چهارپاره ها مرکّب از بندهای دوبیتی اند که در قافیه متفاوتند، امّا اتّحاد معنا دارند و جملگی برای بیان یک مطلب سروده شده اند. ساختار شعر و چینش کلمات و جایگاه واژه در شعر و سرانجام مفهومی که از آن ها ارائه می شود، نیاز مند تأمّل و بررسی است. شاعران چهار پاره سرا از نظر موسیقی، زبان و گاه بیان رومانتیـک جایـگاه والایی را در القاء مفاهیـم شعـری دارند و تصویرسـازی های شاعـرانه، به خصوص تصاویری که توسّط یک شاعـر برای اولیّن بار خلق می شود تشبیهاتی نوین و ابتکاری اند که در زیباشناسی این قالب نیمه نوین نقش به سزایی را ایفا می کنند. در این رساله چهارپاره ها از آغاز تا امروز از نظر مبانی زیباشناسی مورد بررسی و تحلیـل قرار گرفته و در آن به تصویرسـازی های شاعرانه-که از هنری ترین جلوه های زیبا شناسی است- پرداخته شده است. چهارپاره ها از نظر قافیه بندی متفاوتند، در چهارپاره های اولیّه از اشکال مختلف قافیه بندی استفاده شده است ولی امروزه بیشتر از قافیه بندی مصراع های دوم و چهارم استفاده می شود. چهارپاره ها از نظر فرم شبیه قالب های سنّتی شعر فارسی اند، امّا از لحاظ زبان و محتوا نوین و امروزی اند. استعاره و تشبیهات نوین و همچنین تصویری و نمایشی بودن چهارپاره ها در زیبایی آن نقش بارزی را ایفا می کنند.