بررسی تغییرات القاء شده توسط کلرید سدیم در پارامتر های رشد و فیزیولوژیکی (شامل بخش بندی cl- و na+) در ارقام مختلف کلزا (brassica napus l.)

زیادی املاح مختلف در خاک یا آب آبیاری، گیاه را با تنش شوری مواجه می سازد. شوری یکی از تنش های مهم محدود کننده ی تولیدات کشاورزی می باشد. شوری با تأثیر گذاشتن بر روی بیشتر فعالیت های فیزیولوژیکی و مورفولوژیکی، رشد و نمو گیاه را تحت تأثیر قرار می-دهد. گیاه با قرار گرفتن در محیط شور با منفی شدن پتانسیل اسمزی محلول خاک و انباشتگی یون های سمی نظیر سدیم و کلر صدمه می بیند. به منظور بررسی تأثیر شوری ناشی از کلرید سدیم بر برخی صفات فیزیولوژیکی چهار رقم کلزا (brassica napus l.) به نام های طلایه، ساری-گل، زرفام و اپرا، آزمایشی در گروه زیست شناسی دانشگاه ارومیه انجام شد. گیاهان در محلول هوگلند با قدرت یک چهارم و شرایط گلخانه ای رشد یافتند. هنگامی که گیاهان به مرحله ی ? برگی رسیدند با غلظت های ? (شاهد)، 50، 75 و 100میلی مولار nacl تیمار داده شدند. ?? روز پس از شروع تیمار، مرحله ی برداشت انجام شد. سپس طول، وزن تر و وزن خشک اندام هوایی و ریشه و محتوای نسبی آب برگ اندازه گیری شدند. برای درک میزان مقاومت گیاهان مورد بررسی در این آزمایش به شوری، میزان اسمولیت هایی از جمله پرولین و قند محلول برگ و ریشه و محتوای گلایسین بتائین برگ اندازه گیری شد. همچنین میزان فتوسنتز، محتوای کلروفیل و کاروتنوئید نیز اندازه-گیری گردید. نتایج آزمایش ها نشان داد که افزایش شوری موجب کاهش محتوای نسبی آب برگ، طول ریشه و اندام هوایی، سطح برگ، وزن تر و خشک اندام هوایی و ریشه می شود. همچنین محتوای پتاسیم اندام هوایی و ریشه در هر 4 رقم کاهش یافت. در حالی که محتوای کلر و سدیم اندام هوایی و ریشه افزایش یافت. افزایش محتوای سدیم اندام هوایی بیشتر از ریشه بود و محتوای سدیم اندام هوایی در ارقام طلایه و ساری گل بسیار بیشتر از دو رقم دیگر بود. میزان فتوسنتز نیز در ارقام طلایه و ساری گل کاهش و در اپرا و زرفام افزایش یافت. در محتوای پرولین و گلایسین بتائین برگ، افزایش مشاهده شد. لازم به ذکر است که تغییرات القاء شده توسط شوری بر محتوای رنگیزه های فتوسنتزی، قند محلول و محتوای نیترات اندام هوایی و ریشه منظم نبوده و دارای نوسان می باشد. در این تحقیق، با توجه به نتایج بدست آمده به خصوص نتایج مربوط به تجمع یون ها می توان به این نتیجه رسید که در میان ارقام مورد مطالعه، ارقام اپرا و زرفام نسبت به دو رقم دیگر عملکرد بهتری تحت تنش شوری دارند و عملکرد رقم ساری گل ضعیف تر از سایر ارقام می باشد. کلمات کلیدی: تنش شوری، کلزا، کشت هیدروپونیک، یون، فتوسنتز، اسمولیت های سازگار.