( تحلیل و تفسیر غزل های روایی(غزل ـ داستان) عطار نیشابوری)

قالب غزل با دو رویکرد غزلی و تغزلی از آغاز شعر فارسی تا اوایل قرن ششم یعنی ظهور سنایی در جریان بود، تا اینکه سنایی با وارد کردن عرفان به غزل، روح و حرکت تازه‎ای به این قالب بخشید و در پی آن، عطار با سرودن غزل‎های ناب عارفانه و قلندرانه، بهترین و هنری‎ترین شعرها را به ادبیات فارسی تقدیم کرد. این شاعر دلسوخته‎ی عاشق، شاید بیش از دیگران به حکایت‎پردازی و داستان‎سرایی شهره است. در غزلیات قلندرانه با شگردی شگفت، طریقه‎ی سلوک پاک‎باختگانی نظیر حلاج، شیخ صنعان، ابوسعید و بایزید را با احوال درونی خویش آمیخته و غزل‎های بدیع روایت‎گون با عناصر متنوع روایی آفریده است. در این غزل‎ها، دقیق‎ترین ظرایف و نکات احوال عارفانه با زبانی رمزی آمده است، از میان هشتصد و هفتاد و دو غزلی که در دیوان وی آمده است، بیست و چهار غزل ساختاری کاملاً داستانی دارند. غزل‎هایی از این دست در ادبیات فارسی پیش از او وجود ندارد و باید او را مبتکر این نوع غزل دانست که بعدها در آفرینش غزل‎ـ‎داستان‎های مولوی، حافظ و سعدی تأثیر گذاشته است. در این رساله کوشش شده است، تا ساختار و روابط متقابل واحدها و عناصر متعدد موجود در غزل‎ها تجزیه و تحلیل شود، تا از این طریق بتوان به لایه‎های پنهان ذهن شاعر دست یافت و میزان خلاقیت و نوآوری او در عرصه‎ی غزل را مشخص کرد.