بررسی مهارت های تفکر انتقادی در رمان های برگزیده نوجوان فارسی دهه 80 بر اساس فهرست پیتر فاسیونه

پژوهش حاضر به بررسی مهارت های تفکر انتقادی در رمان های نوجوان تألیفی -گروه سنی د و ه - در دهه 80 شمسی پرداخته است. نمونه این پژوهش در قالب دوازده رمان نوجوانان، به صورت هدفمند و طبق نظر 26 نفر از متخصصان ادبیات کودک انتخاب شده است. روش پژوهش، تحلیل محتوای کیفی قیاسی است. تحلیل رمان ها بر اساس مهارت های تفکر انتقادی فاسیونه است که شامل شش مهارت تفسیر، تحلیل، ارزشیابی، استنباط، توضیح و خودتنظیمی است. در این پژوهش کنش ها، عملکردها و گفتگوهای شخصیت های داستان بر اساس شش مهارت تفکر انتقادی فاسیونه سنجیده شده است. شخصیت های رمان پارسیان و من : کاخ اژدها (1) بیش از بقیه رمان ها مهارت های تفکر انتقادی را به کار برده اند. در همه رمان های مورد بررسی مهارت تفسیر بیش از بقیه مهارت ها به کار گرفته شده است و پس از آن مهارت تحلیل، توضیح، سپس مهارت خودتنظیمی و استنباط به میزان برابر در رتبه چهارم و مهارت ارزشیابی با کمترین میزان در رتبه آخر قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان می¬دهد که داستان¬های معمولی در صورتی که دارای کیفیت ادبی مناسبی باشند، می توانند به عنوان وسیله ای آموزشی مورد استفاده قرار گیرند. از دیگر نتایج پژوهش حاضر این است که هر کدام از فهرست های متخصصان تفکر انتقادی، به برخی مهارت ها اشاره کرده¬اند و با توجه به هر پژوهش، باید فهرست مناسبی را جهت سنجش تفکر انتقادی انتخاب کرد.