تخمین تابع تقاضای آبزیان در ایران

آبزیان در تامین غذای مصرفی جامعه و کمک به امنیت بخش کشاورزی و شیلات نقش موثری دارد. در عصر حاضر با توجه به رشد روزافزون جمعیت و در حالی که نیمی از مردم دنیا دچار سوءتغذیه هستند، آبزیان می تواند در مقام تامین غذای سالم و پروتئین مصرفی جایگاه ویژه ای را دارا باشد. امروزه مدیریت تقاضا نقش بسیار مهمی را در فرایند برنامه ریزی در کشورهای مختلف ایفا می کند. با توجه به اهمیتی که شناخت جایگاه هر یک از مواد غذایی در سبد غذایی خانوار، در انجام سیاستگذاری های اقتصادی از جمله قیمت گذاری، سیاست های مربوط به عرضه و تقاضا و تنظیم بازار دارد، آگاهی از وضعیت فرآورده های دریایی نیز در تصمیم گیری های گوناگون در عرصه اقتصاد کشور نقش دارد. این پژوهش با استفاده از رهیافت معادلات سیستمی، به برآورد تابع تقاضای گوشت آبزیان در کل کشور و نیز به صورت استانی در طول دوره زمانی 1389-1381پرداخته است. مدلی که در این پژوهش برای برآورد تابع تقاضای گوشت آبزیان استفاده شده است، سیستم تقاضای تقریباً ایده آل می باشد که به دو صورت سری زمانی برای کل کشور وداده های ترکیبی برای استانهای منتخب در پژوهش و به وسیله روش رگرسیون های به ظاهر نامرتبط برآورد می گردند. نتایج حاصل از برآورد مدل بیانگر آن است که برای استان های منتخب، سهم مخارج گوشت آبزیان با قیمت آبزیان، قیمت سایر انواع گوشت و مخارج حقیقی خانوار برای انواع گوشت رابطه مستقیم دارد. همچنین نتایج برآورد مدل برای کل کشور بیانگر آن است که سهم مخارج گوشت آبزیان با قیمت آبزیان رابطه عکس و با قیمت سایر انواع گوشت و مخارج حقیقی خانوار برای انواع گوشت رابطه مستقیم دارد. نتایج محاسبه کشش قیمتی و متقاطع نشان می دهند، که گوشت آبزیان در کل کشور و نیز در استانهای مورد مطالعه کالای جانشین برای گوشت قرمز و مرغ به حساب می آید. همچنین کشش قیمتی گوشت آبزیان در کل کشور و نیز استانهای بوشهر، هرمزگان و گیلان بزرگتر از یک است. نتایج کشش درآمدی نشان می دهد که گوشت آبزیان در الگوی کل کشور و نیز در همه استانهای مورد مطالعه کالای لوکس می باشد. همچنین نتایج کشش جانشینی آلن نشان می دهد که گوشت آبزیان در کل کشور و استانهای مورد مطالعه جانشین قوی برای گوشت مرغ و گوشت قرمز است.