تولید تاکسول و عوامل موثر در تولید آن در قارچ های اندوفیت گیاه فندق

تاکسول یک ترکیب دی ترپنوئیدی است که اولین بار از درخت سرخدار (taxus brevifolia) و بعدا از درختان دیگر مانند فندق (corylus avellana) جداسازی شد. تحقیقات نشان داده است که برخی قارچ های اندوفیت جداسازی شده از این گیاهان نیز قادر به تولید تاکسول هستند. ژن dbat یکی از ژن های کلیدی در مسیر بیوسنتزی تاکسول است که تشکیل باکاتینiii ، یکی از پیش سازهای اصلی در مسیر بیوسنتزی تاکسول، را کاتالیز می کند. از آنجا که غلظت تولید تاکسول در کشت سلولی گیاه و همچنین میکروارگانیسم ها پایین است، امروزه، از محرک ها برای غلبه بر این مشکل استفاده می شود، تا تولید متابولیت های ثانویه افزایش یابد. اهداف این تحقیق بررسی تولید تاکسول در قارچ های اندوفیت جداسازی شده از گیاه فندق و عوامل موثر بر تولید آن بودند. قارچ های اندوفیت از درختان فندق در منطقه ی فندق لو واقع در استان اردبیل، جداسازی و به روش نوک هیف خالص سازی شدند. dna ژنومی قارچ های اندوفیت به روش ctab، استخراج شد. حضور ژن dbat توسط واکنش زنجیره ای پلیمراز بررسی گردید. تولید تاکسول در کشت قارچ های حاوی ژن dbat ، به روش tlc (کروماتوگرافی لایه نازک) بررسی گردید. اثر محرک های عصاره ی قارچ آسپرژیلوس نایجر و اسید بنزوییک در تولید تاکسول مورد بررسی قرار گرفت. 70 ایزوله قارچی از اندام های مختلف درختان فندق جداسازی گردید. با استفاده از واکنش زنجیره ای پلیمراز و آغازگرهای اختصاصی، حضور ژن dbat در 12 ایزوله به اثبات رسید. بررسی تولید تاکسول در این ایزوله ها، توسط tlc، نشان داد که هفت ایزوله توانایی تولید تاکسول را در شرایط آزمایشگاهی داشتند. گروهی از قارچ های اندوفیت جدا شده از فندق، رویش یافته در شمال غرب ایران، حاوی ژن dbat، ژن مولد آنزیم کلیدی در مسیر بیوسنتزی، بودند و از آن میان تعدادی در شرایط آزمایشگاهی قادر به تولید تاکسول بودند. نتایج نشان داد که محرک های عصاره ی قارچ آسپرژیلوس نایجر و اسید بنزوییک بر تولید تاکسول در ایزوله-ی مورد آزمایش اثر منفی داشتند. به علاوه افزایش دمای بالا نیز اثر منفی در تولید تاکسول داشت.