تبیین جامعه شناختی رفتارهای وندالیستی: مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه مازندران

وندالیسم انحراف رفتاری است که با انتظارات جامعه منطبق و سازگار نیست و عموما زمانی رخ می دهد که فرد یا گروهی معیارها جامعه را رعایت نمی کنند. وندالیسم یا خرابکاری ، یکی از آسیب های اجتماعی است که هم خسارات مادی هنگفتی بر بودجه ی عمومی کشور وارد می سازد و هم زندگی اجتماعی و حتی روزمره انسان ها را دچار اختلال می نماید. لذا با توجه به اهمیت مساله ی حاضر و نحوه ی حضور و تاثیر آن در زندگی افراد، پژوهش حاضر می کوشد با کمک اطلاعات تجربی به دست آمده از تحقیق و چهارچوب نظری که مبتنی بر نظریات فشار ساختاری مرتن، ناکامی منزلتی کوهن و فشار عمومی اگنیو می باشد ، در سطح توصیف به شناسایی میزان و نوع رفتارهای وندالیستی دانشجویان بپردازد و سپس سعی در تبیین علل رفتارهای وندالیستی دانشجویان به عنوان بخشی از جوانان جامعه دارد. روش پژوهش پیمایشی می باشد و اطلاعات حاصل براساس ابزار پرسش نامه ی خود اجرا گردآوری شده است. جمعیت تحقیق مورد مطالعه ، کلیه ی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 91 – 90 بوده که تعداد کل آنها برابر با 9940 نفر است. از این تعداد ، 394 نفر براساس نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم هر دانشکده مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج داده های توصیفی حاکی از این است که میزان رفتارهای وندالیستی دانشجویان در سطح پایینی می باشد و متغیرهای احساسات منفی، قرار گرفتن در معرض محرک منفی، حذف محرک مثبت، عدم دستیابی به اهداف ارزشمند مثبت و تصور نسبت به محدودیت فرصت دارای رابطه مستقیم و مثبت با رفتارهای وندالیستی می باشند. همچنین نتایج تحقیق نشان داده است که از بین متغیرهای زمینه ای بین جنسیت، وضعیت تاهل و مقطع تحصیلی پاسخگویان از نظر میانگین رفتارهای وندالیستی تفاوت معناداری مشاهده شده است. در حالی که دیگر متغیرهای زمینه ای (از جمله محل سکونت، دانشکده محل تحصیل، محل سکونت فعلی، ترم تحصیلی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی) هیچ تفاوت معناداری را از لحاظ میانگین رفتارهای وندالیستی نشان نداده است. علاوه بر این، نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داده است که از بین متغیرهای مستقلی که وارد معادله رگرسیونی شده اند، متغیرهای نظریه مرتن (گسست آرزوهای پولی و توقعات پولی، گسست آرزوهای پولی و توقعات تحصیلی و گسست آرزوهای تحصیلی و توقعات تحصیلی) و نظریه کوهن (تصور نسبت به محدودیت فرصت) و همچنین متغیر عدم دستیابی به اهداف ارزشمند مثبت از نظریه اگنیو معنادار نبوده و لذا مورد تایید قرار نگرفته اند. در حالی که نتایج نشان داده است که رفتارهای وندالیستی تابعی مثبت از متغیرهای احساسات منفی، قرار گرفتن در معرض محرک منفی و حذف محرک مثبت می باشد. همچنین تحلیل رگرسیون چندگانه گویای آن است که از میان هشت متغیر مستقل، متغیر حذف محرک مثبت قوی ترین پیش بینی کننده ی رفتارهای وندالیستی بوده است. کلید واژه ها: وندالیسم، دانشجویان، فشار ساختاری، فشار عمومی، ناکامی منزلتی. وندالیسم انحراف رفتاری است که با انتظارات جامعه منطبق و سازگار نیست و عموما زمانی رخ می دهد که فرد یا گروهی معیارها جامعه را رعایت نمی کنند. وندالیسم یا خرابکاری ، یکی از آسیب های اجتماعی است که هم خسارات مادی هنگفتی بر بودجه ی عمومی کشور وارد می سازد و هم زندگی اجتماعی و حتی روزمره انسان ها را دچار اختلال می نماید. لذا با توجه به اهمیت مساله ی حاضر و نحوه ی حضور و تاثیر آن در زندگی افراد، پژوهش حاضر می کوشد با کمک اطلاعات تجربی به دست آمده از تحقیق و چهارچوب نظری که مبتنی بر نظریات فشار ساختاری مرتن، ناکامی منزلتی کوهن و فشار عمومی اگنیو می باشد ، در سطح توصیف به شناسایی میزان و نوع رفتارهای وندالیستی دانشجویان بپردازد و سپس سعی در تبیین علل رفتارهای وندالیستی دانشجویان به عنوان بخشی از جوانان جامعه دارد. روش پژوهش پیمایشی می باشد و اطلاعات حاصل براساس ابزار پرسش نامه ی خود اجرا گردآوری شده است. جمعیت تحقیق مورد مطالعه ، کلیه ی دانشجویان دختر و پسر دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 91 – 90 بوده که تعداد کل آنها برابر با 9940 نفر است. از این تعداد ، 394 نفر براساس نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم هر دانشکده مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج داده های توصیفی حاکی از این است که میزان رفتارهای وندالیستی دانشجویان در سطح پایینی می باشد و متغیرهای احساسات منفی، قرار گرفتن در معرض محرک منفی، حذف محرک مثبت، عدم دستیابی به اهداف ارزشمند مثبت و تصور نسبت به محدودیت فرصت دارای رابطه مستقیم و مثبت با رفتارهای وندالیستی می باشند. همچنین نتایج تحقیق نشان داده است که از بین متغیرهای زمینه ای بین جنسیت، وضعیت تاهل و مقطع تحصیلی پاسخگویان از نظر میانگین رفتارهای وندالیستی تفاوت معناداری مشاهده شده است. در حالی که دیگر متغیرهای زمینه ای (از جمله محل سکونت، دانشکده محل تحصیل، محل سکونت فعلی، ترم تحصیلی، پایگاه اقتصادی – اجتماعی) هیچ تفاوت معناداری را از لحاظ میانگین رفتارهای وندالیستی نشان نداده است. علاوه بر این، نتایج تحلیل رگرسیونی نشان داده است که از بین متغیرهای مستقلی که وارد معادله رگرسیونی شده اند، متغیرهای نظریه مرتن (گسست آرزوهای پولی و توقعات پولی، گسست آرزوهای پولی و توقعات تحصیلی و گسست آرزوهای تحصیلی و توقعات تحصیلی) و نظریه کوهن (تصور نسبت به محدودیت فرصت) و همچنین متغیر عدم دستیابی به اهداف ارزشمند مثبت از نظریه اگنیو معنادار نبوده و لذا مورد تایید قرار نگرفته اند. در حالی که نتایج نشان داده است که رفتارهای وندالیستی تابعی مثبت از متغیرهای احساسات منفی، قرار گرفتن در معرض محرک منفی و حذف محرک مثبت می باشد. همچنین تحلیل رگرسیون چندگانه گویای آن است که از میان هشت متغیر مستقل، متغیر حذف محرک مثبت قوی ترین پیش بینی کننده ی رفتارهای وندالیستی بوده است.