فنون ترجمه متون ریاضی

الف.موضوع و طرح مسئله (اهمیت موضوع و هدف ): یافته های این تحقیق می تواند مورد استفاده مترجمان واقع شود. همچنین دانشجویان رشته مترجمی که در خصوص فنون و روش های ترجمه آموزش دیده اند ولی از ملزومات ترجمه متون ریاضی و ویژگی های زبان و نوشتار ریاضی اطلاع ندارند می توانند آز آن بهره مند شوند. همچنین، دانشجویان رشته ریاضی می توانند از یافته ها و نتایج این تحقیق استفاده کنند. بعلاوه این پژوهش موجب می شود مطالعات ترجمه از لحاظ حوزه های فنی و علمی پربار گردد. هدف از تحقیق حاضر بررسی فنون مورد استفاده مترجمان در ترجمه متون ریاضی از انگلیسی به فارسی می باشد و در آن تلاش می شود د اهمیت فنون مختلف ترجمه را از حیث فراوانی کاربرد آنها تعیین شود و همچنین ملزومات و شرایط لازم جهت ترجمه متون ریاضی گردد. ب . مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع،چارچوب نظری و پرسشها و فرضیه ها: از جمله منابعی که در تدوین این پایان نامه مورد استفاده قرار گرفت می توان به introducing translation studies اثر ماندی (2001) و a textbook of translation از نیومارک (1988) اشاره کرد.چارچوب نظری مورد استفاده در پژوهش حاضر مدل فنون ترجمه مولینا و هرتیدو آلبر (2002) می باشد که شامل 18 نوع فن ترجمه می باشد که در اعمال این مدل بر متون ریاضی ترجمه شده از انگلیسی به فارسی هفت فن ترجمه « وام گیری، گرته برداری، معادل موضوع، آفرینش گفتمانی، بسط زبانی، فشرده سازی زبانی» قابل اعمال بود. پرسش تحقیق در این پایان نامه عبارت بود از پرکاربردترین فن ترجمه در ترجمه متون ریاضی چیست؟ پ. روش تحقیق شامل تعریف مفاهیم ،روش تحقیق،جامع? مورد تحقیق،نمونه گیری و روشهای نمونه گیری،ابزار انداره گیری،نحو? اجرای آن ،شیوه گرد آوری و تجزیه و تحلیل داده ها: جامعه مورد تحقیق در این تحقیق کتب درسی ریاضی دانشگاهی ترجمه شده از زبان انگلیسی به فارسی همراه با اصل انگلیسی آنها بود. نمونه گیری بصورت تصادفی صورت گرفت. جهت گردآوری داده ها نخست متن انگلیسی به دقت مورد مطالعه قرار می گرفت، سپس با توجه به تعریف داده ها در پژوهش حاضر، زیر داده های مورد جستجو خط کشیده می شد آنگاه معادل این داده ها در متن فارسی آن به دقت مورد جستجو قرار می گرفت. آنگاه جفت داده پیدا شده در جدول قرار می گرفت و با استفاده از تعاریف هر فن ترجمه و برگه های معیارسنجی که ویژگی های هر فن در آن به تفکیک ارائه شده بود مشخص می شد که فن ترجمه به کار رفته در ترجمه آن مورد چه بوده است، در پایان مرحله گردآوری داده ها، شمارش تعداد و درصدگیری از میزان وقوع هر فن ترجمه در کل نمونه های مورد مطالعه به عمل می آمد. سپس نتایج به دست آمده با استفاده از مدل مولینا- هورتیدو آلبر (2002) مورد تحلیل واقع شد. ت.یافته های تحقیق : در این تحقیق یافت شد که گرته برداری با 33.5درصد پرکاربردترین فن ترجمه در ترجمه متون ریاضی از انگلیسی به فارسی می باشد. پس از آن فنون وامگیری، آفرینش گفتمانی، افزایش زبانی، فشرده سازی زبانی به ترتیب با 31.35%، 17.64%، 7.84% و 2% در رتبه های 2 تا 5 قرار دارند. کم کاربردترین فن ترجمه متون ریاضی نیز فن بسط (amplification)با 0.3% درصد کاربرد می باشد. همچنین 0.7 % درصد از معادل های ترجمه ای با هیچ یک از فنون ترجمه ارائه شده در مدل مولینا-هورتیدو آلبر (2002) قابل توضیح نیست. . ث.نتیجه گیری و پیشنهادات: دلیل پرکاربردی فن گرته برداری سهل الوصول بودن معادل سازی با آن می باشد که برای مفاهیم جدید با استفاده از ترجمه اجزای سازنده یک اصطلاح می توان معادلی در زبان مقصد ساخت. همچنین دلیل فراوانی کاربرد معادل موضوع وجود معادل برای بسیاری از اصطلاحات ریاضی است که در دوران رشد ریاضیات در تمدن ایرانی-اسلامی وضع شده اند و ریاضیدانان ایرانی کتابهای ریاضی فراوانی تألیف نموده اند. پیشنهاد می شود مترجمان ، دانشجویان ترجمه و دانشجویان ریاضی در ترجمه متون ریاضی هنجارهای تولید متون ریاضی متناسب با مقتضیات زمان را بررسی کنند و از ظرفیت ها و محدودیت های هر یک از فنون ترجمه و معادل گذاری که در این پایان نامه نیز به آنها پرداخته شده است آگاهی یابند و به آنها توجه کافی نمایند