فرهنگ اشارات و تلمیحات، امثال و باورهای عامیانه ی دیوان ادیب الممالک فراهانی

فرهنگ اشارات و تلمیحات، امثال و باورهای عامیانه ی دیوان ادیب الممالک فراهانی چکیده آگاهی ادیب الممالک از ادب ، تاریخ ، معارف اسلامی و قصص سبب شده است که شعرش سرشار از اشارات ادبی و تلمیحات و تضمین های گوناگون باشدکه دریافت مفهوم شعر او مستلزم آگاهی از آنهاست. شعر ادیب نسبتاً پیچیده و دشوار است. بخشی از این پیچیدگی و دشواری، از یک سو به واسطه ی فراوانی اشارات و تلمیحات او به اشخاص، اقوام، انساب، مکانها و حوادث دینی، تاریخی و افسانه ها است که گاه شهرت چندانی ندارند و از طرف دیگر، به دلیل بهره گیری وی از اطّلاعات وسیع خویش در زمینه های قرآن، حدیث، ادعیه ی دینی، دیوان های شاعران عرب، موسیقی و نجوم است. برای بهره گیری بهتر از دیوان شاعر، فرهنگی از موضوعات دیوان او در چهار فصل تدوین شده است؛ فصل اوّل سیر تاریخی تلمیح، پیشینه ی تحقیق، اهداف و روش اجرای پژوهش را شامل می شود. در فصل دوّم به سابقه ی فرهنگ نویسی و تعاریفی از تلمیح و سایر انواع وابسته به آن مثل اشاره، مثل و باور عامیانه اشاره شده است. فصل سوم فصل اصلی پژوهش است که در سه بخش « تلمیحات قرآنی، تلمیحات و اشارات و امثال و کنایات» آمده است. تلمیحات قرآنی متناسب با نحوه ی استفاده ی شاعر و دخل و تصرف او در آیات به «تضمین» و «تحلیل» تقسیم شده اند. در بخش «تلمیحات و اشارات» هر مطلبی که نماد مفهومی اسطوره ای و تاریخی بوده است و رسوم کهن و احادیث معصومین و سخنان بزرگان به عنوان تلمیح مدخل بندی و توضیح داده شده است. در فصل نتیجه گیری، تلمیحات دیوان ادیب الممالک به تلمیحات ایرانی، اسلامی، عربی محض، تلمیحات قرآنی و امثال و کنایات تقسیم شده اند و میزان بسامد آنها مشخّص گردیده است.