پیش ‏بینی سبز شدن گیاه گندم در واکنش به دما، رطوبت و عمق کاشت

چکیده تاکنون مطالعات متعددی در زمینه تعیین دماهای کاردینال، برای جوانه‏زنی و سبز شدن گندم و زمان حرارتی مورد نیاز برای سبز شدن تحت تأثیر دما انجام شده است. اما اطلاعات کمّی در خصوص اثر متقابل دما و پتانسیل آب (خشکی، شوری) اندک است. همین‏طور اطلاعات کمّی در خصوص تأثیر عمق کاشت بر زمان حرارتی لازم برای سبز شدن اندک می‏باشد. این مطالعه برای بررسی اثر دما (5 ،10، 15، 20، 25، 30 و 37 درجه سانتی‏گراد)، پتانسیل آب (صفر، 2/0-، 4/0-، 6/0- و 8/0- مگاپاسکال) و عمق کاشت (2، 5، 7، 9 و 12 سانتی‏متر)، بر جوانه‏زنی و سبز شدن گندم (رقم مروارید) در سال 91-90 در آزمایشگاه و گلخانه دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام گرفت. برای کمًی‏سازی واکنش سرعت جوانه‏زنی به دما و تعیین دماهای کاردینال از مدل‏های متعددی استفاده شد که در بین آن‏ها مدل دندان‏مانند برای سرعت جوانه‏زنی به‏عنوان مدل برتر انتخاب شد. با استفاده از این مدل‏ دماهای کاردینال (پایه، مطلوب و سقف) برای مرحله جوانه‏زنی تعیین شد. دمای پایه، دمای مطلوب تحتانی، مطلوب فوقانی و دمای سقف برای جوانه‏زنی گندم در شرایط عدم تنش به ترتیب 5/1، 8/23، 0/33 و 0/41 درجه سانتی‏گراد برآورد شد. دماهای کارینال به جز دمای پایه تحت تاثیر پتانسیل آب قرار نگرفتند ولی تعداد ساعت بیولوژیک لازم برای جوانه زنی با کاهش هر واحد پتانسیل آب (بار) 9/1 ساعت افزایش یافت، همچنین تعداد ساعت بیولوژیک لازم برای سبز شدن به ازای هر سانتی‏متر عمق کاشت 8/11 ساعت افزایش یافت. بین تعداد ساعت تا سبز شدن و درصد سبز شدن رابطه معنی‏داری وجود داشت. بیشترین درصد سبز شدن در عمق 2 سانتی‏متر با میانگین 98 درصد رخ داد و با افزایش عمق کاشت از 2 به 12 سانتی متر 94 درصد کاهش یافت. از اطلاعات این مطاالعه می‏توان برای ایجاد یک مدل جوانه‏زنی و سبز شدن گندم استفاده نمود.