بررسی تاثیر اوضاع مذهبی ساسانیان در اسلام پذیری ایرانیان

چکیده گسترش و نفوذ دین اسلام در ایران، همزمان و همراه با کاسته شدن از پیروان دیانت زرتشتی به دلیل اوضاع نابسامان مذهبی به ویژه انحطاط در دین زرتشت بود . از آنجا که تداوم یک دین و برخورداری از نقش پر رنگ آن در اجتماعات انسانی، تا حدود زیادی به محتوا و اصول بنیانی و همچنین نحوه عملکرد رهبران مذهبی آن بستگی دارد، لذا این پژوهش درصد پاسخگویی به این سوال بر آمده است که چه خصیصه هایی منجر به تزلزل محتوایی در آئین زرتشت، انحطاط اوضاع مذهبی و روی آوری ایرانیان به سوی اسلام شد و رهبران مذهبی آن در جهت رفع این مشکل و مواجهه با رقبای مسلمان خود چه واکنش هایی نشان دادند و همپای آنان، عکس العمل ایرانیان زرتشتی در برابر گسترش افکار اسلامی در ایران تا چه حدّ بوده است و در مجموع، میزان این واکنش ها و مخالفت ها چگونه و تا چه اندازه توانست پیشروی عقاید اسلامی در ایران را کند یا تسریع نماید. نتیجه ای که این پژوهش به دست آورده است این است که مهمترین عامل روی آوری ایرانیان به سوی اسلام، آشفتگی اوضاع مذهبی ساسانیان، انحطاط دین زرتشت و در مقابل جاذبه های دین اسلام بود؛ همچنین نحوه ی عملکرد روحانیت زرتشتی - چه قبل از ورود اسلام و چه بعد از آن – با تدابیری که برای جلوگیری از اسلام آوردن ایرانیان انجام دادند، به علت ناکارآمدی و عدم تدبیر باعث تسریع اسلام آوردن ایرانیان شد. کلید واژه ها: اسلام / ایران / زرتشت / تغییر دین / مذهب / ساسانیان