بررسی تأثیر فرسایش آبکندی بر بیابانزایی (حوضه مطالعه موردی: منطقه باباعرب شهرستان جهرم)

از میان انواع فرسایش خاک ، فرسایش آبکندی یکی از مهمترین رخدادهای موثر در نابودی خاک، کاهش تولید بیوماس و تنوع گیاهان است. درمنطقه باباعرب در شمال غربی شهر جهرم با اقلیم خشک بیابانی معتدل آبکندهای پنجه ای با عمق متوسط بر روی مارن های شیب دار اطراف رودخانه شور جهرم ایجاد گردیده اند و با اشغال مساحت 34.45 کیلومتر مربعی خود به معضل بزرگی در منطقه تبدیل شده است. هدف اصلی این تحقیق بررسی تأثیر فرسایش آبکندی بر بیابان زایی بوده و نتیجه آن مشخص می کند که آیا فرسایش آبکندی می تواند یکی از عوامل اصلی تشدید بیابان زایی باشد یا خیر. در ابتدا دو زیر حوضه که تنها تفاوتشان در دارا بودن آبکند است درنظر گرفته و در هر یک 3 واحد کاری زراعت، مرتع و اراضی لخت انتخاب شدند و در هریک 5 پارامتر بیابان زایی شامل درصد رطوبت، میزان هدایت الکتریکی، بیوماس گیاهان، درصد پوشش زمین و تنوع گیاهی اندازه گیری گردید. در مرحله عملیات میدانی در ابتدا نمونه های خاک تا عمق زراعی به تعداد دو پروفیل در هر واحد کاری تهیه و با استفاده از روش پلات اندازی تصادفی پارامتر درصد پوشش و تنوع گیاهی اندازه گیری و گونه های گیاهی جهت اندازه گیری بیوماس تهیه گردیدند. پس از آن در مرحله آزمایشگاهی درصد رطوبت خاک به روش وزنی، هدایت الکتریکی عصاره اشباع و بیوماس به روش وزن خشک اندازه گیری شدند. سپس داده های به دست آمده دسته بندی و تحلیل آماری در نرم افزار spss به روش آنوا روی آنها انجام گرفته و در هر واحد کاری دو منطقه دارای آبکند و فاقد آبکند از نظر هریک از پارامترها مقایسه شدند. در نهایت مشخص گردید که در اراضی زراعی فرسایش آبکندی بر رطوبت و شوری خاک اثر بیشتری داشته است. در اراضی مرتعی فرسایش آبکندی اثر فاحشی داشته و تمام پارامترها را تحت تأثیر خود قرار داده است. در اراضی لخت نیز به دلیل سیر قهقرایی که این اراضی در هردو منطقه داشته اند فرسایش آبکندی اثر معناداری بر هیچ یک از پارامترها نداشته است.