بررسی زمین شناسی، زمین شیمی و زایش کانسار منگنز گردنه استهبان، جنوب شرق نصیرآباد، نیریز، استان فارس

کانسار منگنز نصیرآباد به سمت جنوب نیریز، در استان فارس واقع شده است. از لحاظ ساختاری این کانسار در بخش جنوب غربی کمربند زاگرس رانده واقع شده و نودول های منگنز و لایه های بهم پیوسته کانه دار، به صورت بین لایه ای با نهشته های چرتی، در نزدیکی افیولیت های نیریز نهشته شده اند. هدف از این مطالعه بررسی زمین شناسی و زمین شیمی کانسار منگنز نصیرآباد و بحث در مورد زایش آن می باشد. بدین منظور علاوه بر مطالعات پتروگرافی و کانی شناسی، برای سنجش ایزوتوپ های سرب، عناصر اصلی، عناصر فرعی و عناصر نادر خاکی، از آنالیز icp-ms استفاده شد. شواهد کانی شناسی و زمین شیمیایی نظیر؛ جدایش شدید آهن از منگنز و عدم وجود فازهای کانیایی آهن دار در مطالعات کانی شناسی، حضور بلورهای تودوروکیت به صورت همزمان زایش با کوارتز، نسبت های بالای u/th در تعدادی از نمونه ها، میزان باریم بالا (ppm 2830)، مقادیر lree>hree، نسبت های lan/ndn(میانگین 5/4) و dyn/ybn(میانگین 2/1) نشان دهنده ورود سیالات گرمابی منگنز دار به حوضه رسوبی کانسار منگنز نصیرآباد می باشد. از طرف دیگر شواهد دیگری همچون نسبت co/zn (میانگین 2/2) و نسبت ) ce/laمیانگین 67/0) و نمودارهای عناصر فرعی نشان دهنده فرایندهای گرمابی-آبزاد می باشد. نسبت y/ho (85/24)، همبستگی مثبت قوی میان عناصر اصلی و تعدادی از عناصر با میدان پایداری بالا (hfse) مانند؛ tio2 در مقابل fe2o3 (98/0r=)، nb در مقابل tio2 (92/0r=)، th در مقابل fe2o3 (76/0r=) و zr در مقابل k2o (98/0r=) و وجود مقادیر غیریکنواخت 206pb/pb204 ،207pb/pb204 و 208pb/pb204 نشان می دهد که مواد آواری مافیک در حوضه رسوبی کانسار نهشته شده اند. تغییرات گسترده در نسبت v/(v+ni)و حضور همزمان آنومالی مثبت و منفی ce نشان دهنده نوسان شرایط اکسیدی، احیایی در خلال رسوب گذاری می باشد. مطالعات ضرایب همبستگی نشان می دهد که نوسانات شرایط محیطی و ورود مواد آواری به حوضه رسوبی با هم ارتباط دارند. به نظر می رسد ورود متناوب مواد آواری مافیک مشتق شده از فوران های جزیره قوسی نیریز، به طور مستقیم باعث تغییر شرایط فیزیکوشیمیایی کانه زایی گرمابی در حوضه رسوبی شده است. داده های بالا نشان می دهد کانسار منگنز نصیرآباد بر اثر فرایندهای هیدروترمال-هیدروژن دما پایین شکل گرفته است. در نهایت، وجود پیرولوزیت به صورت جانشینی در پوسته رادیولاریت ها، پرکننده حفرات سنگ میزبان، احاطه کننده باطله و پرکننده شکستگی ها بیانگر تاثیرگذاری فرایندهای برون زاد ثانویه بر کانه زایی اولیه می باشد، اما وجود روند خطی مشابه میان نسبت های 206pb/pb204 در مقابل 208pb/pb204 و 207pb/pb204 در نودول ها و لایه های منگنز دار نشان می دهد که فرایندهای برون زاد تاخیری در منطقه مورد مطالعه توسعه یافته نیستند.