تنوع ژنتیکی و گروه بندی لاین های خالص نوترکیب حاصل از تلاقی دو رقم گندم در شرایط خشکی

تنش خشکی یکی از عوامل اصلی کاهش محصولات زراعی در دنیا می‏باشد. به منظور بررسی برخی صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی در 169 لاین‏ نوترکیب گندم حاصل دو رقم از مرکز تحقیقات بین المللی گندم (cimmyt) آزمایشی در سال زراعی 91-1390 در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه مورد ارزیابی قرار گرفتند. این آزمایش در قالب طرح آلفا لاتیس با دو سطح رطوبتی مطلوب، تنش کمبود آب (ظهور اولین سنبله‏ها) و با دو تکرار اجرا شد. نتایج حاصل نشان داد که تنش خشکی باعث تغییر معنی داری در بسیاری از صفات مورفولوژیک، فیزیولوژیک و بیوشیمیایی شد. در بین شاخص های تنش مورد ارزیابی شاخص پایداری عملکرد (ysi) و شاخص عملکرد (yi) دارای کارایی بیشتری در شناسایی لاین های مقاوم بودند. در بین لاین‏های مورد بررسی، لاین های شماره 155، 124، 123، 160، 157، 37، 139، 45 و 68 بالاترین عملکرد را در شرایط تنش کمبود آب و لاین‏های شماره 102، 101، 37، 149، 14، 81، 103، 153، 89، 123 بیشترین عملکرد را در شرایط آبیاری کامل دارا بودند. لاین‏های شماره 71، 82، 26، 5، 14، 147، 38، 158و 92 با اینکه عملکرد دانه نسبتا خوبی در شرایط آبیاری کامل داشتند، بیشترین حساسیت را به تنش کمبود آب از خود نشان دادند. بر اساس شاخص اسمیت هیزل، لاین‏های شماره 124، 123، 160، 139، 155، 37، 157، 68، 45 و34 دارای بیشترین عملکرد دانه در شرایط تنش بودند و جزء لاین‏های متحمل قرار گرفتند. همچنین در بین شاخص های بیوشمیایی سوپر اکسید دیسموتاز دارای توانایی بیشتری در نشان دادن لاین های متحمل از حساس بود و بیشترین و کمترین میزان فعالیت این آنزیم در شرایط تنش کمبود آب به ترتیب برای لاین‏های (103، 88، 112، 154، 56، 26، 104، 89، 48، 64) و (109، 51، 2، 83، 157، 27، 141، 31، 151) بدست آمد.