مدل سازی مشارکت کشاورزان منطقه سیتان در طرح بیمه محصول

کشاورزی فعالیتی سرشار از مخاطره است. در این فعالیت انواع مخاطرات طبیعی، اجتماعی و اقتصادی و عمدی دست به دست هم داده و مجموعه شکننده و آسیب پذیری برای تولیدکنندگان فراهم کرده است. حمایت از تولیدکنندگان بخش کشاورزی در برابر نوسانات درآمدی نقش مهمی در افزایش انگیزه و تولید دارد. دولت ها جهت حمایت از تولیدکنندگان این بخش سیاست ها و برنامه هایی را طراحی می کنند که بیمه محصول یکی از آن ها است. بیمه محصولات کشاورزی، محصول را در برابر خسارت وارد شده به کشاورز مورد حمایت قرار می دهد و از نوسان های درآمدی کشاورزان جلوگیری می کند. در این مطالعه تلاش شد مشارکت کشاورزان شهرستان زابل در طرح بیمه محصول مدل سازی شود. برای این منظور، با استفاده از روش برنامه ریزی ریاضی مثبت ، رفتار کشاورزان جهت مشارکت در طرح بیمه محصول گندم و ارزیابی پیامدهای این مشارکت بررسی شد. این کار با معرفی طرح بیمه محصول در داخل مدل توسعه و برای گروهی از کشاورزان شهرستان زابل انجام شد. داده های مورد نیاز از دو منبع مختلف بدست آمد. داده های مربوط به سطح مزرعه، از کشاورزان بخش های شیب آب و پشت آب شهرستان زابل جمع آوری شد. همچنین، داده های تاریخی مربوط به سال های 1378 تا 1387 برای عملکردها و قیمت ها نیز جمع آوری شد. بر اساس نتایج این مطالعه با معرفی بیمه محصول گندم به کشاورزان، تمام مزارع نماینده در طرح بیمه محصول گندم مشارکت کردند. افزایش سطح زیرکشت گندم و بازده ناخالص مزارع از پیامدهای این مشارکت بود. نتایج نشان داد تا زمانی که دولت حمایت خود را از حق بیمه به میزان 50 درصد کاهش می دهد گروهی از کشاورزان همچنان در طرح مشارکت می نمایند. افزایش حق بیمه یا کاهش حمایت دولت از حق بیمه تاثیر منفی بر سطح زیرکشت گندم و بازده ناخالص مزارع نمونه داشت. با توجه به نتایج، مشاهده شد که مشارکت کشاورزان بسته به این که در چه گروهی از مزارع کوچک، متوسط و بزرگ قرار گیرند، متفاوت است و هر چه مزارع کوچک تر باشند حساسیت به نرخ حمایت در کشاورزان بیشتر است. لذا، برای بیمه کردن محصولات توصیه می شود کشاورزان به گروه های همگن تقسیم و نرخ حمایت برای هر یک از گروه ها متفاوت تعیین شود.