ارزشیابی بازدهی اقتصادی نظام آموزشی ایران

اقتصاددانان، در مطالعات نظری، همواره سودآوری سرمایه گذاری در سرمایه انسانی از طریق آموزش، بهداشت و سلامت را خاطر نشان ساخته اند. فرضیه ی آنان، این بوده که سرمایه گذاری در سرمایه انسانی تأثیر بیشتر و مهم تری، نسبت به سرمایه گذاری در سرمایه فیزیکی، بر رشد اقتصادی کشورها دارد. اما نتایج مطالعات تجربی انجام شده در کشورهایی با سطوح توسعه ی اقتصادی مختلف، در تمام موارد، ادعای فوق را تأیید نمی کند. لیکن در پژوهش حاضر، ضمن آزمون فرضیه ی فوق، به محاسبه ی نرخ بازدهی اقتصادی نظام آموزشی ایران پرداخته و تأثیر سرمایه گذاری در سرمایه انسانی از طریق آموزش رسمی -در قالب متغیرهای متوسط سال های تحصیل و نرخ برخورداری جمعیت از آموزش در سطوح مختلف- بر درآمد ملی و به دنبال آن رشد و پیشرفت اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است. این پژوهش برای سال های 1358تا 1389 انجام شده و داده ها برای سال های مذبور، به صورت کتابخانه ای و سری زمانی با مراجعه به نشریات مرکز آمار ایران و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران جمع آوری شده است. برای تحلیل رابطه ی بین متغیرها از دو الگوی تابع تولید اقتصاد کلان و تابع عایدی مینسر استفاده شده و پارامترهای توابع یاد شده، با تکنیک حداقل مربعات معمولی با استفاده از نرم افزار مین تب، تخمین زده شده است. نتایج، حاکی از تأثیر مثبت و معنادار آموزش بر درآمد ملی و رشد و پیشرفت اقتصادی است. متوسط بازدهی کل در 32 سال گذشته 35.03 درصد می باشد که در مقایسه با متوسط نرخ بهره واقعی در 32 سال گذشته که حدود 15 درصد می باشد رقم بالاتری را نشان می دهد.