رویارویی جریان های موسوم به لیبرال و مکتبی در حوزه سیاست؛ از سال 1357 تا سال 1360

پایان نامه
چکیده

زوال حکومت پهلوی و در نهایت برچیده شدن آن در بهمن 1357، معلولِ کنش گری جریان های گوناگونی بود که در رأس آن ها طرفداران گفتمان اسلام سیاسی قرار داشتند. گفتمانی که با ارائه اسطوره مطلوب خود و در شرایط بی قراری جامعه، توانایی جذب دال های شناور و معنابخشی به آن ها را در یک زنجیره هم ارزی فراهم آورد و با گسترش سیطره هژمونیک خود، گفتمان وابسته به حکومت پهلوی را در مقام یک غیر، طرد و در رقابت با رقیبان، خود را به عنوان گفتمان غالب به جامعه معرفی نمود. با تثبیت این گفتمانِ مادر، خرده گفتمان های اصلی تشکیل دهنده آن مجال بروز پیدا نمودند که در این میان، گفتمان اسلام لیبرال با هواخواهان لیبرال و گفتمان اسلام فقاهتی با هواخواهان مکتبی اش، از جایگاه قابل توجهی برخوردار بودند. این دو گفتمان ـ که هواخواهان آن ها در مبارزه با حکومت پهلوی، سوابق مبارزاتی مشخصی داشتند ـ در غیریت با خصمی مشترک با عنوان گفتمان وابسته به حکومت پهلوی، اتحادی استراتژیک را شکل داده و موقتاً از افتراقات خویش چشم پوشیدند. اما وقوع انقلاب و نابودی غیر، دلیلی برای پوشیده نگاه داشتن تمایزها باقی نگذاشت و با برجسته شدن منطق تفاوت، هواخواهان هر یک از این دو گفتمان خواهان سهم خود و اداره کشور انقلابی بر اساس آرمان های برخاسته از اصول و مبانی نظری و اندیشه ای شان شدند. این گونه بود که تنازع گفتمانی میان گفتمان اسلام لیبرال به رهبری بازرگان و گفتمان اسلام فقاهتی به رهبری امام خمینی شکل گرفت و مهم ترین حوادث سال های نخست جمهوری اسلامی، از پی این تنازع رقم خورد. بررسی چرایی این رویارویی و هم چنین چرایی حذف گفتمان اسلام لیبرال از عرصه قدرت، مسأله اصلی این پژوهش است که پژوهشگر با انجام پژوهشی توصیفی و تحلیلی و گردآوری داده های مبتنی بر منابع کتابخانه ای، در تلاش برای یافتن پاسخ آن بر آمده است. در پاسخ به چرایی رویارویی دو گفتمان، داده های پژوهش نشان می دهند که هریک از گفتمان های اسلام لیبرال و اسلام فقاهتی، بر اساس تفسیری برخاسته از اصول و مبانی نظری و اندیشه ای و قدرت پشت گفتمانی شان، به ارائه مفصل بندی، آرایش نشانه ها و تشکیل زنجیره هم ارزیِ گفتمانیِ متفاوتی پرداخته و در تلاش برای هژمونیک شدن و با انجام کنش های گوناگون، یکدیگر را در شمار غیر گفتمانی آورده و تنازعی گفتمانی را در بی قراری های جامعه ایرانی ایجاد نمودند که نتیجه آن به رویارویی های هواخواهان لیبرال و مکتبی این دو گفتمان منجر گردید. یافته های پژوهش نشان می دهند که مکلف شدن لیبرال ها به بر آوردن وعده های استعاری و عام گفتمان اسلام فقاهتی با پذیرش مسئولیت دولت موقت، قابلیت دسترسی و اعتبار پایین گفتمان اسلام لیبرال به نسبت گفتمان اسلام فقاهتی، دسترسی گفتمان اسلام فقاهتی به مراکز قدرت و نهادهای انقلابی و به چالش کشیدن دولت موقت و پس از آن اولین رئیس جمهور ایران از طریق آن ها و اتکا به قدرت سوژگی فردی سیاسی رهبر انقلاب در مقام رهبر گفتمان اسلام فقاهتی، باعث عدم توفیق گفتمان اسلام لیبرال در هژمونیک شدن گردید که این موضوع، در کنار نفوذ گفتمان اسلام فقاهتی در اکثریت توده های جامعه ایرانی و هم چنین کنش سیاسیِ درنگ گونه و غیر انقلابی جریان لیبرال، تفوق مکتبی ها و حذف لیبرال ها از عرصه قدرت را به دنبال داشت.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دولت و سیاست سلامت در ایران (سال 1360 تا 1388ش)

چکیده سیاست سلامت[1] از ابعاد سیاست اجتماعی[2] است و توسعه آن به عنوان یکی از مسئولیت‌های دولت‌ها مطرح می‌شود. این سیاست که با رفاه فردی و اجتماعی مرتبط است، می‌تواند تحت تأثیر جهت‌گیری‌ و رویکرد دولت‌ها قرار‌گیرد. اما درباره این که در ایران دولت‌های گوناگون چه جهت‌گیری نسبت به سیاست سل...

متن کامل

آسیب‌شناسی پژوهش‌های فردوسی‌شناسی (از سال 1357 تا سال 1387)

در این مقاله پژوهش‌های فردوسی‌شناسی (از سال 1357 تا سال 1387) در سه بخش توسعه‌ای، بنیادی و کاربردی از رویکرد آسیب‌شناسی مورد واکاوی قرار گرفته است. فردوسی تنها شاعر حماسی ایران است که همواره محور عمدۀ بسیاری از پژوهش‌های ادبی قرار گرفته است و قرن‌هاست که دربارۀ شاهنامه آثار ذوقی، فکری و تحلیلی نوشته می­شود؛ قسمت عمدۀ این پژوهش‌ها در قرن معاصر انجام شده است و منتقدان شاهنامه را از ابعاد گوناگون ...

متن کامل

بررسی کتاب های فارسی کتابداری واطلاعات رسانی از سال 1357 تا پایان سال 1372

مقاله ی حاضر به بررسی کتاب های فارسی رشته ی کتابداری واطلاع رسانی که در فاصله سال های 1357تا پایان سال 1372 منتشر شده می پردازد .تعداد کتاب ها، گرایش موضوعی ،نسبت تالیف وترجمه،نوبت چاپ ،تیراژ،وضعیت نشروسهم نویسندگان ایرانی در تالیف کتاب های این حوزه از نکات مورد توجه این مقاله است .

متن کامل

دولت و سیاست آموزش در ایران از سال 1360 تا 1388ش دکتر علی ساعی* دکتر معصومه قاراخانی** دکتر فرشاد مؤمنی***

چکیده این مقاله به مطالعه سیاست آموزش[1] در ایران می‌پردازد. سیاست آموزش به عنوان بُعدی از سیاست اجتماعی می‌تواند تحت تأثیر جهت‌گیری‌ها و رویکردهای دولت‌ها قرارگیرد. اما درباره ‌این ‌که در ایران دولت‌های گوناگون چه جهت‌گیری نسبت به سیاست آموزش داشته‌اند دریافت دقیقی وجود ندارد. در پی همین مسئله، پرسش پژوهش این است که تاثیر رویکرد دولت‌ها بر سیاست آموزش در ایران چگونه بوده است؟ برای پاسخ به این ...

متن کامل

جریان شناسی شعر معاصر زنان ( از سال 1300 تا 1357)

جریان های شعر فارسی در دوران معاصر، پیش از این، از چشم اندازهای کلی مورد بررسی قرار گرفته است، لیکن تا به حال به طور خاص به پژوهش در باب جریان های شعر زنان معاصر پرداخته نشده و نقش بسیاری از زنان شاعر در شکل گیری جریان های شعری، در این دوره، نادیده گرفته شده است . به همین منظور، پژوهش حاضر با عنوان " جریان شناسی شعر معاصر زنان از سال 1300 تا 1357 "، به باز شناسی جریان های شعری به وجود آمده در ا...

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

سایر - پژوهشکده امام خمینی (ره) و انقلاب اسلامی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023