بررسی تاریخی هویت فرهنگی سلسله دراویش نعمت اللهی گنابادی

طریقت نعمت اللهی گنابادی یکی از طلایه داران عرصه تصوف طریقتی ایران معاصر است. این طریقت با بیش از یک قرن فعالیت صوفیانه، تمایز و استمرار خود از سایر طریقت ها را مرهون هویت فرهنگی خاص خویش بوده؛ لذا بررسی هویت فرهنگی این سلسله در راستای دستیابی به اصلی ترین شاخصه هویت زا و تمایزبخش آن، از اهمیت بسیاری برخوردار می باشد. در این جستار در حد امکان از زوایای مختلف به این دغدغه توجه نموده و با رویکردی مردم شناختی، از روش های میدانی ژرفانگر و تجزیه و تحلیل داده های کیفی و تبدیل آن به داده های کمی و همچنین روش توصیفی_ تحلیلی بهره برده شده است. به دلیل اهمیت بسیار مقوله هویت فرهنگی بر پایایی و پویایی طریقت نعمت اللهی گنابادی به بررسی این مهم پرداخته شد. در ابتدا گمانه تحقیق بر آن بود که مراسم و مناسک ممیزه هویت بخش طریقت گنابادی است؛ لیکن با غور و تعمق بیشتر در این زمینه، نقش به سزای همبستگی درون مذهبی، به عنوان مهمترین شاخصه هویت بخش این طریقت صوفیانه آشکار گردید. واژگان کلیدی: نعمت اللهی گنابادی، طریقت، سلطان علیشاه، درویش، هویت فرهنگی