بررسی تحلیلی داستان پیامبران در شعر معاصر

پایان نامه
چکیده

چکیده داستان های قرآن و از جمله داستان های پیامبران، از موضوعات گسترده ای است که مورد نظر بسیاری از شاعران قرار گرفته است. شاعران معاصر نیز بر اساس این داستان ها و تلمیح به سرگذشت پیامبران، مضامین مختلفی را خلق کرده اند و گاه ترکیبات تازه و بدیعی را آفریده اند. آنها برای گریز از تکرار و تقلید و نیز برای گسترده تر کردن دایره ی تلمیحات، گاه به بازآفرینی تلمیحات سنتی و دخل و تصرف در آنها پرداخته اند و گاه تلمیحات جدیدی به ویژه از فرهنگ غرب (تورات و انجیل) به گنجینه ی تلمیحات شعر فارسی افزوده اند. قبل از انقلاب اسلامی، تعامل با غرب، رواج ترجمه و گرایشات ناسیونالیستی سبب شد تلمیحات از تلمیحات اسلامی به تلمیحات غربی و یا اسطوره های ایران باستان تغییر کند، به همین سبب تلمیح به زندگانی پیامبر اسلام (ص) در شعر این دوره کاهش یافت و در عوض تلمیح به وقایع زندگی حضرت عیسی (ع) افزونی گرفت. سیاست رژیم پهلوی رواج غربزدگی، احیای فرهنگ ایران باستان و کم رنگ کردن فرهنگ دینی و مذهبی در جامعه بود و به همین سبب بازتاب مفاهیم و مضامین مذهبی در شعر این دوره کاهش یافت. شاعران به ویژه پس از کودتای 28 مرداد 1332، غالباً از تلمیحات در جهت تبیین مسائل سیاسی و اجتماعی ایران بهره می بردند و اغلب اسطوره ها را به صورت کنایی و نمادین به کار می بردند. از خرداد 1342 با شروع نهضت اسلامی، در شاخه ای با عنوان «شعر مقاومت»، مضامین دینی، مذهبی و اسطوره های اسلامی به تدریج وارد شعر نو شد که صفارزاده، موسوی گرمارودی و شفیعی کدکنی از شاخصان این جریان بودند. در مجموع می توان گفت تا سال 1342 غلبه با شاعران ملی گرا و تلمیحات ایرانی و غربی بود، پس از آن تا 1357 با شکل گیری جبهه ی مقاومت (شاعران مذهب گرا) نوعی تعادل در تلمیحات ایرانی و اسلامی پدید آمد و پس از انقلاب اسلامی، تلمیحات اسلامی غلبه یافت. تلمیح به داستان پیامبران در اشعار برخی شاعران (از جمله صفارزاده، موسوی گرمارودی، اخوان و... ) تطابق فراوانی با قصص انبیاء در قرآن کریم دارد. برخی شاعران معاصر (همچون شاملو، منزوی، نادرپور و...) نیز در تلمیحات خود بیشتر به تورات و انجیل نظر داشته اند. تأثیر داستان پیامبران در این رساله در اشعار بیست شاعر برجسته ی سده ی 1290 تا 1390 از نیما به بعد مورد بررسی قرار گرفته است. از بین شاعران این دوره بیست شاعر برجسته که غالباً به نوگرایی شهرت دارند برگزیده شده اند که عبارتند از نیما یوشیج، مهدی اخوان ثالث، احمد شاملو، سهراب سپهری، فروغ فرخزاد، محمدرضا شفیعی کدکنی، قیصرامین پور، منوچهر آتشی، سید حسن حسینی، طاهره صفارزاده، علی موسوی گرمارودی، حسین منزوی، نصرت رحمانی، سیمین بهبهانی، هوشنگ ابتهاج، حمید مصدق، سیاوش کسرایی، نادر نادرپور، فریدون مشیری و سلمان هراتی.

۱۵ صفحه ی اول

برای دانلود 15 صفحه اول باید عضویت طلایی داشته باشید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

حضور نمادین پیامبران در شعر معاصر عربی

گوناگونی مسائل جامعه، شاعران را برآن داشت تا گستره نمادهای خویش را به حوزه خاصی محدود نکنند و آن را به دیگر نمادهای مختلف ازجمله نمادهای دینی گسترش دهند. دراین میان پیامبران نقش سازنده ای به عهده دارند. شاعران، این شخصیت ها را به دلیل برخورداری از دلالت های بالقوه و سازگار با تجربه ها ی درونی خویش به کار گرفته اند، تا ابعاد فراموش شده آنها را با نگاه ذرّه بینی خویش برجسته نمایند و از آنها جهت ان...

متن کامل

هنجارشکنی شاعران معاصر عربی در کاربرد داستان های دینی پیامبران

میراث دینی در همه­یاشکال و نزد همه­ی ملت ها، یکی از مصادر مهم الهام شعری به شمار می آید و شاعران، در بسیاری از موضوعات و آثار ادبی خود از میراث دینی استمداد نموده اند که در این میان یکی از پرکاربردترین نمادهای دینی، پیامبران الهی می­باشند. شاعران در کاربرد نمادین شخصیت های پیامبران با پررنگ ساختن ویژگی های برجسته­ی حیات آنان  همچون رنج وعذاب مسیح(ع) و صبر ایوب(ع) ضمن اشاره به شخصیت های دینی از...

متن کامل

بررسی تحلیلی سیمای پیامبران و امامان(ع) در شعر غنایی دوره سامانی

ادبیات دوران حکومت سامانی(287-385ه.ق) نخستین جلوه‌های ادب پارسی را در بردارد. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های سبکی شعر غنایی این دوره، یادآوری از نام شخصیت‌های دینی در انواع شعرهاست. ثبت این تلمیح‌ها و منقبت‌های دینی و تحلیل تأثیر زمینه‌های سبکی و سیاسی در نوع استفاده شاعران از آن‌ها، مسأله‌ای است که تا کنون بطور کامل به آن توجه نشده است. در کتاب‌های سبک‌شناسی و تاثیر قرآن و حدیث نیز به سبب اعتماد به...

متن کامل

بررسی تحلیلی سیمای پیامبران(ع)، امامان(ع) و صحابه در شعر غنایی دوران غزنوی اول

چکیده                 دوران سلطان محمود و مسعود غزنوی(387-432ه.ق) از مهم‌ترین ادوارگسترش شعر فارسی است. شاعران این دوران، شاعران نیمه‌ی اول قرن پنجم چون عنصری، فرخی، عسجدی، منوچهری، عیوقی، ابوسعید و چند شاعر بی‌دیوان هستند که مجموعا بیش از 20600بیت از آنان برجای مانده است یکی از شگردهای اصلی  این شاعران، برای تقویت جنبه‌های مفهومی و ادبی انواع غنایی،‌ بهره‌گیری از اشارات دینی در شعر است. در این...

متن کامل

بررسی کاربرد تلمیحی شخصیت پیامبران در شعر معاصر عربی

چکیده حوزه ی فراخوانی شخصیت های پیامبران بسیار گسترده است. کمتر دیوانی را می توان یافت که از فراخوانی داستان های پیامبران خالی باشد. این فراخوانی، ارزش های فنی و معنایی گوناگونی را برای شعر معاصر عربی به ارمغان آورد. با آن که، حوزه ی فراخوانی این نماد ها بسیار گسترده است؛ اما پژوهشگران به شکل مستقل و دقیق به آن نپرداختند؛ بلکه ضمن دیگر نمادها آن را بررسی کردند و برخی از زوایای آن همچنان پنهان...

15 صفحه اول

مضامین داستان قرآنی حضرت یوسف (ع) در شعر معاصر

از دیرباز نویسندگان و شاعران جهان اسلام به‌دلیل محتوای غنی و ارزش‌های متعالی اخلاقی قرآن کریم، از آن تأثیر پذیرفته‌اند. این اثرپذیری در کار شاعران گاهی مشهود بوده است؛ مانند اقتباس و درج؛ گاهی با تصویر و صورخیال همراه بوده است؛ مانند تلمیح و استعاره و رمز و سایر شگردهای تصویرآفرینی. تأثیرپذیری شاعران از قرآن کریم به دو عامل مهم بستگی داشته است: اول، میزان انس با کلام قدسی و تدبر در معانی ژرف و ...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید

ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده

{@ msg_add @}


نوع سند: پایان نامه

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023