بررسی امکان ایجاد نشانگر مبتنی بر ژن wdreb2 به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل خشکی در گندم (triticum aestivum l.)

چکیده بررسی امکان ایجاد نشانگر مبتنی بر ژن wdreb2 به منظور شناسایی ژنوتیپ های متحمل خشکی در گندم (triticum aestivum l.) به کوشش نجمه نجابت خشکی یکی از مهمترین عوامل محدود کننده تولید محصولات کشاورزی در دنیا است. ژن های dreb رمز کننده عوامل رونویسیap2/erf نقش کلیدی در پاسخ به تنش های غیر زیستی همچون سرما، خشکی و شوری در گیاهان ایفا می کنند. این پژوهش به منظور بررسی امکان ایجاد نشانگر کارکردی مبتنی بر پلی مورفیسم درون ژن wdreb2 در گندم انجام شد. به منظور ارزیابی ارقام گندم در پاسخ به تنش رطوبتی دو آزمایش جداگانه در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار وبیست رقم گندم (triticum aestivum l.) در آبان 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز اجرا شد. آزمایش ها از نظر میزان آب دریافتی با هم متفاوت بودند. آزمایش های آبیاری نرمال و تنش آبی به ترتیب در 30 درصد و 60 درصد ظرفیت زراعی مزرعه آبیاری می شدند. بیشترین عملکرد دانه در شرایط آبیاری نرمال متعلق به رقم شهریار و در شرایط تنش رطوبتی متعلق به رقم شیراز بود. تجزیه مرکب نشان داد که تنش رطوبتی تمام صفات به جز تعداد سنبلچه نابارور را به طور معنی داری کاهش داد. شاخص های میانگین بهره وری (mp)، میانگین بهره وری هندسی (gmp) و شاخص تحمل تنش (sti) مناسب ترین شاخص ها برای شناسایی ارقام متحمل به خشکی در گندم بودند. رقم های شهریار، فلات، کویر.و رقم های چمران و شیرودی به ترتیب به عنوان متحمل ترین و حساس ترین ارقام به تنش خشکی معرفی شدند. در ادامه یک قطعه به طول bp 707 از ناحیه اگزونی ژن wdreb2 در دو رقم گندم کویر و شیرودی بعنوان ارقام مقاوم و حساس جداسازی و توالی یابی شد. در قطعات توالی یابی شده تنوع نوکلئوتیدی دارای قابلیت تبدیل به یک نشانگر مشاهده نشد. سپس قطعاتی از ژن wdreb2 در بر گیرنده نواحی اینترونی در بیست رقم گندم تکثیر شد. مشاهده قطعات تکثیر شدند با الکتروفورز بر روی ژل آگارز و ژل پلی آکریل آمید شواهدی بر وجود تنوع احتمالی درون این ژن فراهم کرد. تحقیقات بیشتری برای تایید وجود تنوع در ژن wdreb2 بایستی انجام شود.