بررسی اولین تصورات ایرانیان از غرب در متون ادبی نثر وسفرنامه های دوره قاجار

یکی از مهم ترین و موثرترین برخوردهای فرهنگی کشور ایران بعد از ورود اسلام، تماس و ارتباط با تمدن غرب بوده است. از آنجا که تماس و ارتباط بین شرق و غرب در دور? قاجار به اوج خود رسیده است، این رساله در پی آن است به بررسی تصورات ایرانیان از غرب در مجموعه ای از متون این دوره بپردازد. در این مجموعه افزون بر سفرنامه ها که حاوی اولین برخوردها و تصورات شرقیان از غرب است، آثار داستانی و نمایشی نیز انتخاب شده اند تا تصویری جامع تر از چگونگی انعکاس تصویر غرب در آثار آن عصر به دست آید. این آثار شامل ( سفرنامه میرزا ابوطالب اصفهانی، سفرنامه حاج سیاح، سفرنامه اول و دوم ناصرالدین شاه، مسالک المحسنین طالبوف، سیاحت نامه ابراهیم بیگ، و نمایش نامه جعفر خان از فرنگ آمده حسن مقدم) است. این رساله در ابتدا بخشی را به (مقدمه، موضوع تحقیق، اهمیت انتخاب آن، روش تحقیق، و پیشینه تحقیق) اختصاص داده و سپس کلیاتی را دربار? رابطه ایران و غرب در ادوار مختلف تاریخی مطرح کرده و به بررسی مفهوم فرنگ، و واکنش های مختلف ایرانیان در برابر غرب پرداخته است. در بخش دیگر ژانر ادبی سفرنامه، انواع سفرنامه ها در دوره قاجار، ویژگی نثر این دوره، و شیوه داستان و نمایش نامه نویسی عصر قاجار را مورد بررسی قرار داده و فصل اصلی را به بررسی نگاه و تصورات سیاحان، داستان نویسان و نمایش نویسان شرقی از غرب در آثارشان اختصاص داده است، قسمت پایانی این نوشته شامل نتیجه-گیری از مباحث مطرح شده می باشد. بررسی آثار نویسندگان دور? قاجار (سیاحان، داستان نویسان، نمایش نامه نویسان) نشان می دهد که هر دو وجهه (مثبت و منفی) غرب در آثار این گروه ها به نمایش گذاشته شده است، هرچند چهر? مثبت غرب خصوصاً در سفرنامه ها نمود بیشتری دارد اما (داستان نویسان، نمایش نویسان) با احتیاط بیشتری راجع به وجوه مختلف این تمدن اظهار نظر کرده اند.