بررسی مبانی هیدرولیکی و کیفی شبکه های دوگانه آبرسانی (مطالعه موردی شهر اسکو - استان آذربایجان شرقی)

کاهش منابع، افزایش تقاضا و آلودگی منابع آب، از جمله مواردی هستند که موجب افزایش نگرانی ها در زمینه تامین آب با کیفیت مناسب شده است. در شبکه های توزیع آب متعارف، تمامی آب مورد نیاز برای حال و آینده در حد استانداردهای آب شرب تصفیه شده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می گیرد. این در حالی است که تنها حدود 10% مصارف خانگی نیاز به آب با کیفیت بالا دارند و می توان برای سایر مصارف از آب های با کیفیت پایین تر استفاده نمود. این ایده سبب ایجاد شبکه های دوگانه آبرسانی شده است. بطوریکه مشترکین از دو شبکه مجزا که به منابع متفاوتی متصل هستند، برای مصارف خود استفاده می کنند. یکی از شبکه ها، آب با کیفیت بالا را برای مصارفی همچون آشامیدن و پخت و پز، و شبکه دیگر آبی با کیفیت پایین تر را برای مصارف غیرشرب شهری و خانگی همچون شستشو، آبیاری فضای سبز و ... را توزیع می کند. در تعدادی از پروژه های شهری از شبکه های دوگانه آبرسانی استفاده شده است، که از این میان می توان به مثال هایی از کشورهای هنگ کنگ، آمریکا، استرالیا، چین و آفریقای جنوبی اشاره کرد. در ایران نیز بکارگیری شبکه های دوگانه آبرسانی در شهرهای قم، بجستان، کاشان، بهرمان و تعدادی از روستاهای استان خراسان رضوی گزارش شده است. با وجود بهره برداری از شبکه های دوگانه آبرسانی در کشور، مطالعات انجام شده محدود می باشد. در تحقیق حاضر تجربیات و ملاحظات انتخاب، طراحی و بهره برداری از شبکه های دوگانه آبرسانی را براساس یافته ها و مطالعات کتابخانه ای بیان شده است. در این مطالعه همچنین طبقه بندی جامعی از انواع شبکه های دوگانه صورت گرفته که طی آن این شبکه ها به دو گروه شبکه های دوگانه گسترده (کامل) و محدود تقسیم بندی شده است. در این تحقیق چهار گزینه ممکن برای انتخاب شبکه های دوگانه آبرسانی ارائه شده است که در هریک از گزینه ها، کیفیت و کمیت آب غیرشرب مورد نیاز،تعریف شده است. با تعیین گزینه ها و عوامل موثر در انتخاب شبکه های دوگانه آبرسانی، استفاده از الگوریتم های تصمیم گیری برای انتخاب گزینه برتر معرفی گردیده است. شهرستان اسکو در استان آذربایجان شرقی به عنوان مطالعه موردی انتخاب و منابع آب شرب و غیرشرب، شبکه توزیع آب این شهرستان مشخص تعیین گردید. مطالعات نشان داد که برای سال افق طرح این شهرستان در حدود 30 درصد کمبود آب به منظور تامین آب شهری دارد. سه گزینه متفاوت از شبکه های دوگانه آبرسانی برای این شهرستان پیشنهاد شد و برای هریک از آن ها برآورد اقتصادی و اجتماعی انجام پذیرفت. در پایان مشخص گردید که شبکه دوگانه آبرسانی بصورت محدود و با هدف آبیاری فضای سبز شهری برای این شهر پیشنهاد شد.