بررسی محتوایی وزیباشناختی دیوان اشعارحکیم ملاهادی سبزواری

حکیم سبزواری یکی ازحکما وفلاسفه ی بزرگ قرن 13ه.ق بوده است.اوحاشیه ای برمثنوی معنوی مولوی نوشته ودیوانی نیزازخودبه یادگارگذاشته است که از آثارذوقی اوبه شمارمی آید.زیبایی شناسی علمی است که به موضوع زیبایی وجمال وبه نقشی که روح انسان در دریافت وبازتاب زیبایی ایفامی کند می پردازد.صورخیال از اصول ومبانی زیبایی شناسی است که مجاز،تشبیه استعاره وکنایه از ارکان اصلی آن به شمار می روند.مساله ی انسجام اجزای یک اثرموضوع دیگری است که درعلم زیبایی شناسی مورد بررسی قرارمی گیرد.انسجام هنری باعث می شود که زیبایی های کلام دیده شودودر مخاطب تأثیربگذارد.ازدیگر اصولی که در زیبایی شناسی به آن توجه می شودمبحث مربوط به موسیقی است.وزن ،قافیه ،ردیف ،جناس وسایرصنایع لفظی ومعنوی موسیقی شعر را ایجادمی کنند.این پژوهش برروی دیوان اشعار حکیم سبزواری با مقدمه علی فلسفی انجام شده است.روش کاردر این رساله تحلیلی-توصیفی می باشد.ازسویی دیگربرای شناخت دقیق یک اثرتوجه به محتواومضامین آن اثرضروری می نماید.بنابراین پژوهش حاضر بررسی وتحلیل محتوایی وزیباشناختی دیوان اشعار حکیم ملاهادی سبزواری است که در آن به بررسی صورخیال ،موسیقی شعر(درونی ،بیرونی،کناری)پرداخته شده ومحتوای عرفانی وفلسفی اشعاراونیز بیان گردیده است.نتیجه به دست آمده دراین پژوهش نشان می دهد که حکیم ازبین انواع گوناگون ومتنوع اوزان شعرفارسی آنهایی را به خدمت گرفته است که با روح عارف مسلک وحساس اوهمخوانی داشته است.درقلمروموسیقی کناری ردیف های متنوع به ویژه ردیف های فعلی وانواع قوافی دیده می شود.ملاهادی سبزواری ازمیان شیوه های زیباسازی کلام به موسیقی درونی توجه بیشتری داشته است.ازسویی دیگروازبین شگردهای صورخیال،تشبیه وتضاددر دیوان او نمود بیشتری دارند.ازجهت محتوا نیزمفهوم عشق ورموزعرفانی بالاترین بسامد معنایی را به خود اختصاص داده است.