بررسی تاثیر کاربرد روشهای ضدعفونی بر بار میکروبی و مواد موثره برخی گیاهان دارویی مهم

مواد گیاهی به سبب محیطی که در آن رشد می کنند قابلیت پذیرش سطح بالایی از آلودگی میکروبی را دارند. علاوه بر این عملیات رایجی مثل برداشت، جابه جایی، انبارداری و فراوری آنها ممکن است باعث وارد شدن آلودگی میکروبی و رشد این آلودگیها شود و در نتیجه بصورت مستقیم سلامتی مصرف کننده را به خطر اندازد. هم چنین اضافه شدن این مواد دارای آلودگی میکروبی به مواد غذایی باعث فساد آنها می شود. بنابراین ارزیابی کیفیت بهداشتی گیاهان دارویی همانند سایر محصولات کشاورزی به منظور تلاش در راستای سلامت مصرف کننده و بهبود میزان اثر بخشی آنها در درمان بیماریها و استاندارد نمودن آنها از اهمیت زیادی برخوردار است. لذا در این تحقیق که در اردیبهشت و بهمن سال 90 بصورت مجزا به اجرا درامد، تاثیر پرتو تابی با اشعه گاما با دوزهای ?، ?، ??و 15 کیلوگری بصورت طرح کامل تصادفی و ازون با غلظت هایppm 3/0، 6/0و 9/0 در زمانهای ?? و ?? دقیقه بصورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی به عنوان روشهای ضدعفونی مناسب بر بار میکروبی گیاهان دارویی نعنا فلفلی، مرزه، ملیس، آویشن شیرازی و سنبل الطیب هندی مورد بررسی قرار گرفت. در این پژوهش استخراج اسانس به روش تقطیر با آب و تجزیه و شناسایی ترکیبات اسانس توسط دستگاهای gcو gc-ms قبل و بعد از پرتودهی انجام گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که آویشن شیرازی دارای کمترین و سنبل الطیب هندی دارای بیشترین بار میکروبی بودند. نتایج هم چنین نشان داد که پرتوتابی نمونه های گیاهان دارویی سبب کاهش بار میکروبی این گیاهان شد و دوز 15 کیلوگری اشعه گاما بیشترین تاثیر را در کاهش بار میکروبی داشت. نتایج آنالیز اسانس گیاهان دارویی حاکی از آن بود که پرتودهی گیاهان سنبل الطیب هندی و نعنافلفلی تاثیر زیادی بر کمیت و کیفیت اجزای اسانس این گیاهان داشت، اجزای اسانس مرزه و آویشن شیرازی به میزان کمتری تحت تاثیر پرتوتابی با اشعه گاما قرار گرفتند. نتایج این تحقیق ثابت کرد که غلظتppm 9/0 در مدت زمان ?? دقیقه گاز ازون بیشترین تاثیر را در کاهش بار میکروبی گیاهان دارویی مورد بررسی داشت و غلظتppm 3/0 گاز ازون و زمان ?? دقیقه قرار گیری نمونه های گیاهی در برابر گاز ازون تاثیر بیشتری بر کاهش بار میکروبی نسبت به سایر تیمار ها داشتند هم چنین ازون دهی بجز در مرزه که سبب افزایش میزان اسانس شد تاثیر معنی داری بر میزان اسانس سایر گیاهان دارویی نداشت. بطور کلی تیمار نمونه های گیاهان دارویی با گاز ازون تاثیر بر کاهش بار میکروبی موثرتر بود. نتایج بررسی انجام شده و تحقیقات سایر محققان منعکس کننده این مطلب است که استفاده از گاز ازون به عنوان یک روش ضدعفونی کننده جهت سالم سازی گیاهان دارویی نسبت به سایر روشها ارجهیت دارد.