تخمین ارزش اقتصادی آب با استفاده از رهیافت برنامه ریزی ریاضی مثبت (مطالعه موردی: شهرستان قوچان)

در دهه های اخیر به دلیل بروز بحران آب، بیشتر کشورها به مدیریت منابع آبی و تخصیص هرچه بهتر آب گرایش پیداکرده اند. آب این ماده حیاتی مهمترین عامل محدود کننده ی توسعه ی اقتصادی و نیز مهمترین نهاده ی کشاورزی در ایران است. هدف این پژوهش، تخمین ارزش اقتصادی آب با به کارگیری رهیافت برنامه ریزی ریاضی مثبت در میان بهره برداران زراعی شهرستان قوچان است. داده های مورد استفاده در این پژوهش با استفاده از به کارگیری روش نمونه گیری تصادفی ساده و تکمیل 118 پرسش نامه از میان بهره برداران زراعی شهرستان قوچان در سال 1390-1389 فراهم گردید. سپس با به کارگیری روش آنالیز واریانس بهره برداران نمونه در گروه بهره برداران (کمتر از 5 هکتار ) و (بیشتر از 5 هکتار) تقسیم شدند که عکس لعمل هر گروه از بهره برداران نماینده تحت تاثیر سه سناریو (کاهش 30، 40 و 70 درصدی در منابع آب برای بهره بردارن گروه 1 و کاهش 10، 25 و 75 درصدی در منابع آب برای بهره برداران گروه2) و افزایش در قیمت آب ( افزایش 70، 80 و 100 درصدی برای بهره برداران گروه 1 و افزایش 75، 80 و 100 درصدی برای بهره برداران گروه 2) با استفاده از کالیبراسیون تابع هزینه درجه دو و سه سناریو ( کاهش 15، 65 و 85 درصدی در منابع آب برای بهره برداران گروه 1 و کاهش 15، 60 و 85 درصدی در منابع آب برای بهره برداران گروه 2) و افزایش در قیمت آب ( افزایش 25، 50 و 100 درصدی برای هر دو گروه از بهره برداران ) با به کارگیری کالیبراسیون تابع c.e.s با استفاده از بسته نرم افزاری gams مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق کالیبراسیون تابع هزینه درجه دو نشان داد که در سناریوهای کاهش در منابع آب ارزش اقتصادی آب به ترتیب 110، 134 و 312 تومان برای بهره برداران گروه 1و در بهره برداران گروه 2 ارزش اقتصادی آب به ترتیب برابر 10، 126 و 473 تومان به دست آمده است. همچنین ارزش اقتصادی آب با به کارگیری کالیبراسیون تابع c.e.s برای بهره برداران گروه 1 به ترتیب 11، 143 و 357 تومان و برای بهره برداران گروه 2 به ترتیب 7، 133 و 443 تومان حاصل شده است و سطح زیر کشت محصولاتی مانند گندم، جو، سیب زمینی و گوجه فرنگی نسبت به سناریوهای موجود دچار تغییرات کمتری شده است.